Topstories

(advertentie)

Voor alle cannabisconsumenten, -producenten en coffeeshophouders is 2016 een bijzonder jubileumjaar: het gedoogbeleid is 40 jaar oud. Deze week een persoonlijke terugblik van jullie vaste columnist, die zich intussen bewust is geworden van het feit dat hij deze lente alweer 27 jaar advocaat is in zaken over alles wat met cannabis te maken heeft.

De jaren ’70

Deze mijlpaal is hét moment van (korte) reflectie en nodigt uit om even stil te staan bij ontwikkelingen die er de laatste decennia toe deden.

In de jaren ’70 wordt de consumptie van cannabis steeds meer maatschappelijk omarmd. Progressieve rechtsgeleerden en beleidsmakers beginnen te verkondigen dat de consumptie van cannabis uit het strafrecht moet worden gehaald. Destijds werd er door beleidsmakers nog geluisterd naar kritische geluiden die er toe deden. Bijvoorbeeld naar professor dr. Louk Hulsman, die destijds o.a. de voorzitter was van de Coornhert Liga.

Coornhert Liga

De Coornhert Liga was een genootschap van strafrechtsgeleerden die zo veel mogelijk gedragingen uit het strafrecht wilden halen.  Daar moet je vandaag de dag niet mee aan komen. Repressie is de standaard, ieder normafwijkend gedrag moet met ferme hand de kop in worden gedrukt. Maar toentertijd had het decriminaliseren de wind mee.  Hulsman was pleitbezorger van het decriminaliseren van drugs met op de eerste plaats cannabis. Hij kreeg de regering mee. Het gedoogbeleid werd een feit.

Veranderde tijden

Hoe gedijt het gedoogbeleid uit deze tolerante en verdraagzame tijd met de verharde maatschappelijke werkelijkheid van nu?

Gek genoeg heeft de overheid de georganiseerde misdaad in het zadel geholpen door de ogen te sluiten voor de achterdeurdiscussie. Op relatief eenvoudige en risicoloze wijze kunnen velen op zeer royale wijze hun zakken vullen.

VS speelt leentjebuur

Er is in Nederland een hightech markt ontstaan van verregaande professionalisering van de teelt en er is een schat aan kennis over genetica aanwezig. Nu in de Verenigde Staten de cannabisteelt in toenemende mate uit de illegaliteit wordt gehaald en een nieuwe miljardenindustrie met grote spelers een positie verwerft komen Amerikaanse investeerders en telers naar Nederland om een graantje mee te pikken van de kennis die de afgelopen decennia is vergaard.

Deze mondiale ontwikkelingen ten spijt is er in Nederland weinig tot niets overgebleven van de idealen en principes van Hulsman c.s., die indertijd de grondslag legden voor het het gedoogbeleid.

Buurt in verzet tegen coffeeshop Baba

Zo was ik bijvoorbeeld dinsdag nog in het stadhuis om naar bezwaren van buurtbewoners te luisteren tegen de vestiging van coffeeshop Baba in Amsterdam-West.

De over het algemeen hoogopgeleide bewoners beweerden dat de komst van de coffeeshop grote gevaren met zich mee brengt. Minderjarige kinderen zouden en masse aan de drugs gaan door de komst van Baba. Geduldig legden we uit dat dit echt onzin was en dat een buurt zonder coffeeshops veel grotere gevaren oplevert voor minderjarigen vanwege de onvermijdelijke illegale verkooppunten en straatdealers.

De coffeeshop zou volgens de verontruste buurtbewoners het straatbeeld verloederen en de buurt degraderen. Allerlei vuilspuiterij en onjuistheden werden op tafel gegooid. Ik waande me in een gereformeerde gemeente op de Veluwe waar alleen reactionaire christenen de scepter zwaaien

De coffeeshop zou volgens de verontruste buurtbewoners het straatbeeld verloederen en de buurt degraderen. Allerlei vuilspuiterij en onjuistheden werden op tafel gegooid. Ik waande me in een gereformeerde gemeente op de Veluwe waar alleen reactionaire christenen de scepter zwaaien en had dit nooit van jonge progressieve Amsterdammers verwacht.

Rechters kregen voortschrijdend inzicht

In de rechtszaal heeft de afgelopen jaren een ommekeer plaatsgevonden van deze reactionaire benadering. Ik heb wel twintig jaar tegen de banken gepleit en vond niet veel begrip bij rechters over de spagaat aan de achterdeur.

Het is in eerdere columns al vaak uitgelegd dat rechters inmiddels vinden dat de regering aan zet is om de hele cannabisteelt achter coffeeshops in een wettelijk kader vorm te geven. De meerderheid van de Nederlanders pleit voor legalisering, maar een coffeeshop in jouw straat, dat kan nog steeds niet.

Raad van State sanctioneert sluitingen

Lange tijd was geen sinecure om voor coffeeshops zaken te winnen. Vooral bij de Raad van State kon je het wel vergeten. Een bescheiden stash die geheel volgens de regels van het Amsterdamse gedoogbeleid was opgeslagen (op gepaste afstand van de coffeeshop) leidde direct na het aantreden van burgemeester Van der Laan tot het verwijt van slecht levensgedrag. Met voortschrijdend inzicht zou de burgemeester vandaag de dag niet tot sluiting overgaan. Nu klinken er in de rechtbanken in heel Nederland  verdraagzame en begripvolle geluiden bij problemen over de achterdeur.

Ingezetencriterium dieptepunt

De wietpas heeft tot een grote uitroeiing geleid van coffeeshops onder de grote rivieren. Nog steeds worden 8 steden geteisterd door deze maatregel. De Hoge Raad doet binnenkort uitspraak over de vraag naar de rechtmatigheid van deze maatregel.

De wietpas heeft indirect geleid tot het sluiten van tientallen coffeeshops in Amsterdam door een deal tussen de Amsterdamse burgemeester en toenmalig minister Opstelten. 70 Amsterdamse coffeeshops werden geofferd in ruil voor het niet hoeven invoeren van het ingezetenencriterium.

Het ‘fatsoensoffensief’ van Asscher in de Amsterdamse binnenstad had als triest resultaat de sluiting van tientallen coffeeshops. In de drukste toeristenstraat van Nederland, de Warmoesstraat, is nu geen coffeeshop meer te bekennen. Wel de ene Nutella-winkel en hamburgertent na de andere

Het ‘fatsoensoffensief’ van toenmalig wethouder Asscher in de Amsterdamse binnenstad had als triest resultaat de sluiting van tientallen coffeeshops. In de drukste toeristenstraat van Nederland, de Warmoesstraat, is nu geen coffeeshop meer te bekennen. Wel de ene Nutella-winkel en hamburgertent na de andere. Daar zat Amsterdam nu niet bepaald op te wachten. Gisteren maakte Het Parool melding van de wens van D66 om een einde te maken aan de monocultuur in de Amsterdamse binnenstad van ijszaken, kaaswinkels en wafelwalmen. Deze afzichtelijke opvulling van voormalige coffeeshoplocaties doet pijn aan de ogen en ontsiert het straatbeeld.

Inmiddels is tevens een legertje straatdealers in het centrum neergestreken om zich op de ontheemd rondlopende toeristen te storten met hun waren. Tel uit je winst. Een trieste balans en een toonbeeld voor intolerantie en onverstandig beleid.

Nederland sluit de ogen voor medicinaal gebruik

De veelbelovende onderzoeken in het buitenland naar de positieve medicinale effecten van CBD op ziektes als epilepsie, schizofrenie en als pijnbestrijder gaan geheel aan de Nederlandse waarnemers bij Volksgezondheid voorbij. De verkoop van cannabisolie waar naast CBD ook THC in zit is streng verboden. Het is, naast pure CBD, juist de combinatie van deze twee stoffen die op een aantal ziektes remmend werkt.

Goed nieuws

Toch kijk ik niet alleen met negatieve gevoelens terug. Er is de afgelopen twintig jaar ook veel bereikt. Verrassende vrijspraken waardoor coffeeshops werden gered. Hilarische taferelen met onverwachte wendingen. Zo werd een coffeeshophouder vrijgesproken die zijn achterdeurprobleem dicht bij huis dacht op te lossen door in zijn eigen pand op de eerste verdieping een wietplantage te hebben. Kwestie van goede voorbereiding van de zitting.

Veel sluitingen voorkomen

Jarenlang was het mogelijk om sneller te handelen dan de Amsterdamse burgemeester bij een dreigende sluiting. Wanneer een burgemeester wordt ingelicht met een bestuurlijke rapportage over onwelgevalligheden rond een coffeeshop heeft dit doorgaans meestal betrekking op de aanvoer via de achterdeur.

Zoals gezegd leidde dit tot vorig jaar onverbiddelijk tot sluiting. Er gaan echter weken voorbij voordat de burgemeester een advies tot intrekking van de vergunning ontvangt van de politie. Meestal was ik veel eerder op de hoogte van incidenten die onvermijdelijk tot sluiting zouden leiden. De praktijk is dat zodra het voornemen tot intrekking van een vergunning is verstuurd, verkoop niet meer mogelijk is omdat de gedoogverklaring direct wordt bevroren. Dan valt het doek en vang je bot bij de rechter. Zo was het tot vorig jaar.

Verkoop i.p.v. sluiting

Daarom werd vaak in allerijl gekozen voor verkoop (voordat de gedoogverklaring was bevroren), omdat je deze zaken in de rechtszaal destijds niet kon winnen. Hoeveel coffeeshops van eigenaar zijn gewisseld weet ik niet, maar het is een behoorlijk aantal. Dat moest snel gebeuren omdat de burgemeester als eerste stap in een sluitingsprocedure de gedoogverklaring bevriest om eigendomsoverdracht te blokkeren. Het was dus en soort kat en muis-spel tussen de burgemeester en mij.

Het gedoogbeleid heeft goed gewerkt en doet dat nog steeds. De Nederlandse jeugd neemt zijn toevlucht niet zomaar tot harddrugs en de volksgezondheid is blij met coffeeshops

Op deze wijze zijn heel wat coffeeshops van eigenaar gewisseld onder het mom van ‘beter verkopen dan straks niks meer hebben’. Deze bestaan nog steeds.

Gelukkig kijkt het bestuur vandaag de dag veel genuanceerder aan tegen achterdeur vangsten en blijft sluiting achterwege.

Voor al degenen die het veld hebben moeten ruimen is er geen enkele reden tot vreugde. Zij die het hebben overleefd weten zich verzekerd van een steeds meer toenemende klantenstroom. Aan de vraag naar cannabis komt nooit een einde.

Gedoogbeleid werkt ondanks kritiek van rechts

Het gedoogbeleid heeft goed gewerkt en doet dat nog steeds. De Nederlandse jeugd neemt zijn toevlucht niet zomaar tot harddrugs. De volksgezondheid is blij met coffeeshops, de consumptie van cannabis is lager dan in andere Westerse landen, vooral onder de jeugd. De openbare orde wordt op effectieve wijze gehandhaafd en straathandel is de kop ingedrukt.

[openingsbeeld: mashakotcur/Shutterstock]

(advertentie)