Topstories

(advertentie)

Cannabis wordt al eeuwen gebruikt om plaatselijke verwondingen – bijvoorbeeld snij- en brandwonden – te behandelen. Tegenwoordig wordt de wetenschappelijke basis hiervan onderzocht en komt men erachter hoe belangrijk het endocannabinoïden-systeem is voor een gezonde huid, het functioneren van je organen en de genezing van wonden. We vertellen je er alles over in dit dossier!

Cannabis en wondbehandeling door de eeuwen heen

In de historische medische teksten uit verschillende culturen wordt melding gemaakt van het gebruik van cannabis voor de plaatselijke behandeling van snij-, schaaf- en brandwonden. In Egyptische teksten op papyrus wordt gesproken van plaatselijke antiseptische preparaten, die vermoedelijk bestonden uit een mengel van cannabis en vet. Griekse schrijvers uit de eerste eeuw voor de jaartelling maken melding van het gebruik van cannabis voor de behandeling van paarden met wonden en zweren, en als middel tegen een bloedneus bij mensen.

De middeleeuwse Franse herbalist Ruellius schreef in zijn verhandeling uit 1536, De Natura Stirpium, dat cannabisextract kon worden gebruikt voor de behandeling van wonden en zweren. Tientallen jaren later adviseerde de beroemde Duitse botanist Tabernaemontanus een mengsel van boter en cannabisbladeren voor de behandeling van brandwonden.

In 1649 schreef de eminente Engelse botanist Nicholas Culpeper dat cannabis kan worden gebruikt ter behandeling van brandwonden en bloedende wonden vanwege de antiseptische eigenschappen ervan. In 1751 schreef de Engelse botanist Thomas Short in zijn Medicina Britannica dat een cannabispreparaat geschikt is als middel tegen brandwonden, insectenbeten en zweren.

Hedendaags onderzoek naar wondgenezing en cannabis

In moderne tijden is onderzoek gedaan naar de geschiktheid van cannabis en cannabispreparaten voor het verlichten van pijn, verminderen van zwellingen en bloedingen als gevolg van snij- en brandwonden, en het herstellen van huidweefsel.

Uit dat onderzoek is veel bewijs naar voren gekomen dat cannabis zeer effectief is als pijnstiller, ontstekingsremmer en ontsmettingsmiddel. Het lijkt er zelfs op dat het endocannabinoïden-systeem direct betrokken is bij het genezingsproces en een essentiële rol speelt bij de vorming van littekenweefsel.

Wondgenezing en het endocannabinoïden-systeem

Het endocannabinoïdensysteem speelt een belangrijke rol in het gehele proces van wondgenezing. Direct na een verwonding stijgen de anandamideniveaus in het betreffende weefsel, wat zorgt voor een pijnstillend effect door beïnvloeding van de CB₁-receptoren in de perifere zenuwen.

Uit een onderzoek uit 2010 van de University of California bleek dat wanneer een synthetische stof genaamd URB937 werd toegediend aan ratten en muizen met perifere verwondingen, hun anandamideniveaus stegen en het pijnstillende effect sterker werd. URB937 veroorzaakt dit effect door de werking te verminderen van het vetzuur amide hydrolase (FAAH)-enzym, dat verantwoordelijk is voor de afbraak van anandamide.

Uit een ander onderzoek uit 2010 van de China Medical University bleek dat bij muizen waarbij een huidincisie werd aangebracht, het aantal cellen met een CB₁-expressie steeg op de betreffende plek. Die toename begon zes uur na het optreden van de verwonding en bereikte een piek na vijf dagen. Veertien dagen na het moment van verwonding was het aantal cellen met CB₁-expressie weer terug op het standaardniveau.

In eerste instantie waren de meeste nieuwe cellen met CB₁-expressie mononucleaire cellen, zoals rode bloedcellen en gespecialiseerde cellen van het immuunsysteem genaamd monocyten, die ontstekingen tegengaan en de werking van het immuunsysteem stimuleren. Na een aantal dagen namen de fibroblastische cellen, die verantwoordelijk zijn voor wondgenezing en de vorming van littekenweefsel, de overhand. Hoewel niet bekend is hoe het precies werkt, is de betrokkenheid van anandamide en de CB1-receptoren evident.

Cannabis en wondgenezing in de interne organen

Het endocannabinoïden-systeem speelt niet alleen een rol bij de genezing van de huid, maar ook bij de interne organen, met name het epitheel, een laag cellen die het oppervlak van organen en andere lichaamsstructuren bedekt.

In de dikke darm produceren de epitheelcellen zowel CB₁- als CB₂-receptoren. In gewoon weefsel zijn de niveaus van CB₁-receptoren normaal. Onder afwijkende omstandigheden, bijvoorbeeld in personen met een darmontsteking, nemen CB₁-receptoren de overhand. Normaal gesproken zijn de CB₁-receptoren al betrokken bij het sluiten van letsel aan het darmepitheel. Als de schade chronisch is, zorgen de CB₂-receptoren ervoor dat er niet te veel littekenweefsel wordt gevormd.

In het hoornvlies leidt beschadiging van het epitheelweefsel tot het plaatselijk vrijgeven van endogene cannabinoïden- en vanilloïdereceptoragonisten, die vermoedelijk bijdragen aan het proces van wondgenezing. In 2010 werd onderzoek gedaan naar de rol van elke receptor. De onderzoekers behandelden epitheelcellen uit het menselijk oog in vitro met WIN55,212-2 en capsaïcine, een CB₁-receptor en vanilloïdereceptoragonist. De uitkomst hiervan was dat het activeren van een van beide receptoren leidde tot de transactivatie van de epidermische groeifactor-receptor. Deze is cruciaal voor het regenereren van beschadigd epidermisch en epitheelweefsel.

In periodontaalweefsel werd een sterke toename geconstateerd van cellen met CB-expressie direct na verwonding. Daarnaast werd bij patiënten die kort daarvoor een periodontale ingreep hadden ondergaan een verhoogd anandamideniveau geconstateerd. Het toedienen van AM251 en AM630, synthetische selectieve antagonisten van respectievelijk de CB₁- en CB₂-receptoren, zorgde voor een sterke afname van het aantal fibroblasten. Dit lijkt erop te wijzen dat agonisten van de CB-receptoren het aantal fibroblasten in stand houden en zo wondgenezing bevorderen.

Cannabinoïden en levercirrose

Chronische weefselschade en ontstekingen in de lever, bijvoorbeeld veroorzaakt door alcoholisme of hepatitis, stimuleren de wondgenezende respons. Fibroblasten migreren naar het beschadigde gebied en initiëren het proces van fibrose, ofwel de vorming van littekenweefsel. Na verloop van tijd veroorzaakt de overproductie van het vezelrijke weefsel cirrose en wordt de normale werking van de lever gehinderd.

In dergelijke gevallen zouden hoge concentraties anandamide de snelheid van de fibrose kunnen verhogen, alsmede de ernst van de cirrose. Anandamide is een agonist van de CB-receptoren. Daartegenover staat dat de aanwezigheid van een antagonist zoals cannabidiol dit effect zou kunnen blokkeren en de fibrose zou kunnen vertragen.

In een onderzoek op muizen uit 2006, gepubliceerd in Nature Medicine, werd aangetoond dat het toedienen van een synthetische CB₁-receptorantagonist, SR141716A, de wondgenezende reactie op acuut hepatisch letsel blokkeerde en de ontwikkeling van cirrose vertraagde bij drie soorten chronisch letsel. Dit zou een bewijs kunnen zijn voor de stelling dat CBD en vergelijkbare antagonisten bijdragen aan de behandeling van cirrose.

De CB₂-receptor en genezing van hepatisch letsel

Ook interessant is dat CB₂-receptoren een unieke rol spelen bij het ontstaan en de ontwikkeling van leverfibrose. Meestal zijn ze in kleinere concentraties aanwezig dan CB₁-receptors, maar hun aantal neemt zeer sterk toe tijdens fibrogenese (de productie van vezelrijk weefsel) en in geval van letsel.

Uit een onderzoek uit 2007 bleek dat bij muizen met een genetisch gebrek aan CB₂-receptoren, fibrose veel ernstiger was. Dit wijst erop dat de aanwezigheid van CB₂-receptoren in gewone muizen fibrogenese doet afnemen. Het idee is dat de CB₂-receptoren dit effect realiseren door apoptose (geprogrammeerde celdood) van de fibroblasten te veroorzaken. Wanneer CB₂-receptoren slechts beperkt of helemaal niet aanwezig zijn, kunnen de fibroblasten accumuleren en wordt het vezelrijke weefsel sneller opgebouwd.

Hennepzaadolie voor wondgenezing

Hoewel hennepzaad geen cannabinoïden bevat (afgezien van sporen uit het productieproces), kan het helpen bij de behandeling van brand- en snijwonden en ander extern letsel, dankzij de unieke balans van de essentiële vetzuren omega-3 en omega-6. Die zijn aanwezig in voor de menselijke gezondheid optimale niveaus.

Er is nog zeer weinig onderzoek gedaan naar de geschiktheid van hennepzaad voor plaatselijke verwondingen, maar er zijn diverse algemenere publicaties over betere wondgenezing door essentiële vetzuren. Er is een klinische trial geweest met betrekking tot het plaatselijk toedienen van hennepzaadolie. Daaruit werd geconcludeerd dat het bijdroeg aan de genezing van mucosaal huidletsel na oog-, neus- en keeloperaties.

Snij-, brand-, rijtwonden en vergelijkbaar letsel kunnen dus mogelijk worden behandeld met zowel hennepzaadolie als cannabispreparaten die veel cannabinoïden bevatten. In geval van letsel aan intern weefsel of organen kunnen cannabinoïden zeker een rol spelen, maar er is meer onderzoek nodig voor de ontwikkeling van gerichte therapieën. Binnen een dergelijk complex en subtiel systeem kan een incorrecte dosering of foutief cannabinoïdengehalte een tegengesteld effect hebben.

Dit artikel is geschreven door Seshata en verscheen eerder op het weblog van Sensi Seeds

 

(advertentie)