Topstories

(advertentie)

Het endocannabinoïde-systeem speelt een fundamentele rol bij verschillende aspecten van het verouderingsproces, zowel op mentaal als lichamelijk niveau. Daarnaast kan regelmatig gebruik van cannabis dit proces mogelijk vertragen, hoewel het exacte werkingsmechanisme nog niet is vastgesteld. In dit dossier vertellen we je er alles over!

Hersenveroudering en het endocannabinoïde-systeem (ECS)

Hersenveroudering, en de daaruit voortvloeiende neurodegeneratie, leiden na verloop van tijd tot verzwakking en cognitieve achteruitgang. Algemene kenmerken van typische leeftijdsgerelateerde neurodegeneratie zijn onder andere geheugenverlies, oriëntatie- en concentratieproblemen (al blijkt uit onderzoek dat de laatste meer verband houdt met een verslechtering van het gehoor en het gezichtsvermogen dan direct met cognitieve achteruitgang).

Abnormale hersenveroudering is een groot probleem voor gezondheidsinstanties wereldwijd. En aangezien de wereldwijde bevolking steeds verder vergrijst en leeftijdsgerelateerde gezondheidsproblemen steeds vaker voorkomen, wordt dit probleem alsmaar groter. Aandoeningen die ervoor zorgen dat de hersenen vroegtijdig of te snel verouderen of achteruitgaan zijn onder andere de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Huntington en ALS (amyotrofe laterale sclerose).

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het potentieel van cannabis en op cannabinoïden gebaseerde therapieën om de symptomen van neurodegeneratie in ziekten als de ziekte van Alzheimer te vertragen of terug te draaien. Ook is er veel onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om normale hersenveroudering te vertragen door het gebruik van cannabis.

Onderzoek naar normale hersenveroudering en cannabis

Het verouderingsproces wordt bepaald door de balans tussen schadelijke en defensieve biologische processen, zoals oxidatieve stress en antioxidatie. Uit de meeste onderzoeken blijkt dat het endocannabinoïde-systeem meer verband houdt met de laatste dan met de eerste.

Wat algemene, niet-pathologische veroudering betreft, is aangetoond dat cannabinoïden op moleculair niveau mitochondriale activiteit reguleren, als antioxidanten dienen (via een mechanisme dat onafhankelijk van de belangrijkste cannabinoïdereceptoren lijkt te werken) en processen moduleren die schadelijke macromoleculen verwijderen uit weefsel in de hersenen en het centrale zenuwstelsel.

Op celniveau reguleert het ECS de expressie van de belangrijke neurotransmitter BDNF, oftewel brain-derived neurotrophic factor (bijvoorbeeld: langdurige blootstelling aan THC vermindert opregulatie van BDNF bij ratten), een belangrijke proteïne die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling en het onderhoud van gezonde neuronen, wat het vermogen om te helpen bij neurogenese (groei van nieuwe neuronen) verklaart.

Pathologische hersenveroudering en het ECS

Wat veroudering betreft die atypisch of pathologisch (veroorzaakt door een ziekte) is, heeft het ECS in het algemeen een rol gespeeld in de onderdrukking van neuro-inflammatie (bijvoorbeeld: muizen die zo zijn gefokt dat ze CB₁-receptoren missen vertonen een aanzienlijk hoger niveau van neuro-inflammatie), wat kan leiden tot de ontwikkeling van neurodegeneratieve aandoeningen en vroegtijdige, leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang.

Het is dus duidelijk dat het ECS (met name met betrekking tot de CB₁-receptoren en bijbehorende agonisten) een belangrijke rol speelt bij het begin en de ontwikkeling van het verouderingsproces. De twee bekendste endogene cannabinoïden (anandamide en 2-AG) zijn beide agonisten van de CB₁-receptor. Het is niet met zekerheid te zeggen welke van de twee nauwer betrokken is bij het anti-verouderingsproces.

Voorbereidend onderzoek toont echter aan dat een laag gehalte aan FAAH (fatty acid amide hydrolase, het enzym dat verantwoordelijk is voor de afbraak van anandamide) verband houdt met een vertraagde hersenveroudering. Dit duidt erop dat een hoog gehalte aan anandamide een gunstig effect kan hebben. Verder onderzoek naar FAAH-remmers is dus raadzaam.

Huidveroudering en het endocannabinoïdesysteem

Naast de mentale gevolgen is het andere belangrijke aspect van veroudering natuurlijk de lichamelijke veroudering. Die wordt hoofdzakelijk gekenmerkt door veranderingen in de opperhuid, lederhuid en het onderhuidse bindweefsel (de laag vet, bindweefselcellen en macrofagen die net onder de lederhuid ligt).

Door blootstelling aan UVA- en UVB-straling wordt de lederhuid dunner. Dit betekent dat wanneer de huid ouder wordt, die minder elastisch wordt en gaat verzakken. Hierdoor wordt de opperhuid slap en ontstaan er rimpels. De huid wordt ook vatbaar voor vlekken zoals levervlekken. Hiervan wordt gedacht dat ze ontstaan door een opeenhoping van verouderde basale cellen die niet meer verwijderd kunnen worden door de natuurlijke opruimmechanismen van het lichaam.

Inmiddels is bekend dat het endocannabinoïde-systeem op verschillende manieren betrokken is bij het behoud van een gezonde huid, en dat een stoornis van het ECS de oorzaak kan zijn van verschillende neurodegeneratieve aandoeningen. Uit een onderzoek uit 2012, gepubliceerd in het tijdschrift Neurobiology of Aging, bleek dat muizen die zo gefokt waren dat ze CB₁-receptoren misten, niet alleen een vroegtijdig begin van neurodegeneratievertoonden, maar ook histologische veranderingen in de huidelasticiteit die vergelijkbaar zijn met de veranderingen kenmerkend voor typische veroudering. De onderzoekers vonden echter geen andere tekenen van veroudering die in verband konden worden gebracht met de verwijdering van de CB₁-receptoren.

Daarnaast toonde een onderzoek uit 2010 aan dat anandamide een integraal deel uitmaakt van de vorming en afsterving van basale cellen. Basale cellen vormen het hoofdbestanddeel van de opperhuid (90% van alle cellen) en het is algemeen bekend dat voor het behoud van een gezonde huid een doeltreffende proliferatie, groei en uiteindelijke afsterving van deze cellen nodig is.

Ouderdom, celdood en het endocannabinoïde-systeem

Het proces van geprogrammeerde celdood is op verschillende belangrijke manieren betrokken bij het verouderingsproces en er zijn steeds meer aanwijzingen die erop duiden dat het ECS daar een belangrijke rol bij speelt.

Hoewel er geen specifiek onderzoek is gedaan naar de rol van het ECS bij celdood met betrekking tot het normale verouderingsproces, zijn er wel talloze onderzoeken die aantonen dat zowel CBD als THC het in algemene zin veroorzaken.

Zo is bijvoorbeeld gebleken dat leukemie- en glioomcellen (glioom is een tumor van het gliaweefsel in de hersenen) gevoelig zijn voor door cannabidiol veroorzaakte apoptose(apoptose is een primaire vorm van geprogrammeerde celdood), maar dat primaire monocyten en gliacellen relatief ongevoelig zijn. Van THC is aangetoond dat het apoptose in menselijke prostaatkankercellen veroorzaakt, hoewel dit effect mogelijk tot stand wordt gebracht op andere manieren dan via de cannabinoïdereceptoren. Andere agonisten, zoals WIN55,212-2, hadden namelijk geen effect.

Daarnaast kwam uit een onderzoek uit 2008 naar voren dat het cannabinoïdezuur en de voorloper van THC, THCA, verantwoordelijk is voor de regulering van celdood in de bladeren van cannabisplanten. Uit dit onderzoek bleek dat wanneer THCA in het bladweefsel wordt ingebracht, dit leidt tot mitochondriale disfunctie in het bladweefsel, en uiteindelijk tot necrose (een andere belangrijke vorm van celdood).

Andere manieren waarop cannabis en hennep kunnen helpen

Naast anandamide, THC en CBD zijn er nog andere fyto- en endocannabinoïden die mogelijk een rol spelen bij het behoud van een gezonde huid. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat de endogene CB₂-receptoragonist n-palmitoylethanolamine pruritus (jeuk van de huid) vermindert bij patiënten met atopisch eczeem en aanverwante aandoeningen. Hoewel pruritus voorkomt bij mensen van alle leeftijden, gaat het vaak gepaard met ouder worden.

Daarnaast heeft de unieke combinatie van omega-3- en omega-6-vetzuren in hennepzaad mogelijk ook een gunstig effect op het verouderingsproces van de huid. Een onderzoek uit 2012 uitgevoerd op muizen toonde aan dat bij de groep die hennepolie toegediend had gekregen de dikte van de lederhuid aanzienlijk was verbeterd, alsook de collageenvezelstructuur. Het aantal haarzakjes was toegenomen (afname van het aantal haarzakjes, wat tot kaalheid leidt, is een ander gebruikelijk teken van veroudering).

Kan cannabis het verouderingsproces ook versnellen?

Hoewel het erop lijkt dat het gebruik van cannabis over het algemeen een gunstige invloed heeft op de vertraging van het verouderingsproces, zijn er mogelijk bepaalde situaties waarin het een nadelig effect kan hebben.

Roken als een toedieningsmethode kan de potentiële voordelen van cannabinoïden als een anti-verouderingsbehandeling tenietdoen, en kan zelfs de huidveroudering helpen versnellen. Dat komt doordat cannabisrook veel van dezelfde koolwaterstoffen bevat als tabaksrook.

Ondanks aanwijzingen dat deze koolwaterstoffen (die desondanks worden beschouwd als kankerverwekkend) geen verband houden met kanker bij rokers van cannabis, zijn er ook aanwijzingen dat ze wel schade veroorzaken op celniveau. De manier waarop is mogelijkafhankelijk van de genetische samenstelling.

In het algemeen lijkt het er dus op dat het niet erg waarschijnlijk is dat het gebruik van cannabis het verouderingsproces versnelt, en dat regelmatig gebruik (bij voorkeur op een ander manier dan roken) de klinische tekenen van veroudering in de hersenen en de weefsels van de opperhuid en lederhuid zelfs kan vertragen of terugdraaien.

Dit artikel is geschreven door Seshata en verscheen eerder op het weblog van Sensi Seeds

(advertentie)