Topstories

(advertentie)

Japan heeft een paradoxale verhouding met cannabis. Op recreatief gebruik rust een stevig taboe en de wetgeving is zeer streng. Tegelijk is vezelhennep al duizenden jaren onderdeel van de Japanse cultuur en spiritualiteit. In het Hash, Marihuana & Hemp Museum in Amsterdam is sinds vorige week een tentoonstelling te zien over de rol van hennep in shinto, de belangrijkste religie van Japan.

Shinto ceremonie op de Wallen

De opening, op donderdag 22 juni, was een onvergetelijke belevenis. De Nederlandse shintomeester Paul de Leeuw – nee, niet die Paul de Leeuw – verrichtte een traditionele openingsceremonie om de tentoonstelling, het museum en de aanwezigen te zegenen.

Zo’n shinto ceremonie is in Japan gebruikelijk bij gelegenheden die een nieuw begin betekenen, van nieuwjaar tot geboorte en huwelijk, maar bijvoorbeeld ook het begin van bouwwerkzaamheden of de start van een conferentie.

Op de stoep voor het museum trof ik CNNBS founding fathers Joop en Sanne en een aantal (volwassen) kinderen van Ben Dronkers, oprichter van het museum en visionair cannabisondernemer. Ben en zijn vrouw waren er ook.

‘De weg van de kami’

Ik had mijn oudste zoon Thijs meegenomen, die al sinds zijn jonge jaren gefascineerd is door de Japanse taal en cultuur. De sfeer was verwachtingsvol en familiaal. Gerbrand Korevaar, curator van het museum, vertelde hoe corona de plannen voor de tentoonstelling had gedwarsboomd.

Na zijn introductie betrad shintomeester De Leeuw de ruimte. Hij boog naar een altaar met offergaven voor de kami.

Kami is een centraal concept in het shintoïsme, dat ook wel ‘De weg van de kami’ wordt genoemd. Zoals veel Japanse begrippen, inclusief shinto zelf, is het lastig te vertalen. In de toelichting bij de ceremonie wordt kami omschreven als ‘manifestaties van pure en vitale energie in de natuur’.

Om de kami uit de natuur naar binnen te leiden, begint elke shinto ceremonie met het ritueel reinigen van de ruimte. De shintomeester vraagt de kami af te dalen in de himorogi, een stok met witte papiertjes en henneptouw, die hij rondzwaait.

Aanbieden van groene tak (in dit geval van een wietplant)

Even indrukwekkend als onverstaanbaar waren de Japanse teksten die De Leeuw met sonore stem door de ruimte liet schallen. Bij een shinto ceremonie hoort het aanbieden van een groene tak. Ben, zijn dochter Shiva, curator Gerbrand en medesamensteller Yuko Ogino kregen een tak van een wietplant van de shintomeester en legden die op het altaar. Net zoals hij bogen ze daarbij en klapten beheerst in hun handen.

Op de shinto ceremonie volgde een Japans theeritueel: kencha. Daarbij worden vers gebrouwen thee en zoete snoepjes geofferd aan de kami en daarna gedeeld met de deelnemers aan het ritueel. De zorgvuldigheid en sereniteit waarmee de thee werd bereid hadden een rustgevend effect, nog voordat we de thee hadden gedronken.

Cannabis Japonica

Gezegend door Paul de Leeuw en versterkt door Rijke oogst thee bekeken we de tentoonstelling ‘Cannabis Japonica: Shinto and the Spirit of 麻’.

Dit teken gebruiken Japanners voor hennepplanten, maar ook voor voorwerpen gemaakt van hennep(vezel) die in shinto rituelen worden gebruikt. Het teken is een gestileerde weergave van twee wietplanten die te drogen hangen onder een overkapping.

Pronkstuk van de tentoonstelling is een kamidana, een klein huisaltaar. Het is afkomstig uit het belangrijkste shinto heiligdom van Japan, de Ise Jingu. Tijdens de tentoonstelling, die tot 17 maart 2024 te zien is, leggen medewerkers van het museum er elke week voedselgaven bij neer voor de kami. Naast het altaar hangt een dik koord van henneptouw met een ronde bel, die wordt gebruikt om de aandacht van de kami te vragen en om bezoekers te zuiveren.

De rol van hennep in Japan

Hennep geldt als reinigende, zuiverende plant in het shintoïsme. Door een streng hennepvezels langs je handen te strijken kun je jezelf – in spirituele zin – reinigen. Bezoekers van de tentoonstelling kunnen een wens opschrijven op een kaartje van hennepkarton en dat ophangen. Veel shinto heiligdommen hebben een plek om geschreven wensen achter te laten zodat de kami ze kunnen lezen.

De wens die Ben Dronkers opschreef is kort maar krachtig: ‘The museum forever’. Een wens die ik deel. Sinds de opening in 1985 heeft het Hash Info Museum, zoals het toen nog heette, zich ontwikkeld tot een instelling met internationale allure en een weergaloze collectie. De musea in Amsterdam en Barcelona doen wat musea moeten doen; erfgoed beschermen en een groot publiek kennis laten maken met cultuur en geschiedenis.

Waar kan ik Cannabis Japonica zien?

Zeker als je het museum in Amsterdam nog nooit hebt bezocht, is deze tentoonstelling een prima aanleiding om daar verandering in te brengen.

Let wel op de wouten, zou ik op zijn Brabants willen waarschuwen. De gracht waar het museum aan ligt valt onder het per 25 mei ingevoerde blowverbod. Een verbod dat ik op deze feestelijke dag vol overtuiging heb overtreden.

Cannabis Japonica: Shinto and the Spirit of 麻

Te zien tot 17 maart 2024 in het Hash, Marihuana & Hemp Museum
Oudezijds Achterburgwal 148, Amsterdam
Klik HIER voor meer informatie op de website

 

(advertentie)