Topstories

(advertentie)

Behalve het Amerikaanse High Times magazine, heeft Bedrocan gek genoeg nooit iemand van de recreatieve cannabismedia op bezoek gehad. Tot afgelopen 3 april want toen was CNNBS er te gast. We hadden er een goed gesprek over medicinale cannabis, Bedrocan’s unieke kweekmethode en genetica, de beginjaren, de toekomstvisie en nog veel meer. Interview met Bedrocan-oprichter Tjalling Erkelens.

Bedrocan’s grootste vestiging in Emmeloord zou je aan de buitenkant niet direct als zodanig herkennen. Het ziet er niet veel anders uit dan welk ander groot pand dan ook op een gemiddeld bedrijventerrein. Het gebouw biedt echter onderdak aan een van de meest moderne en geavanceerde cannabiskwekerijen ter wereld. We hebben er vandaag een afspraak met persvoorlichter Femke Starrenburg, voor een rondleiding in de productiefaciliteit en een interview met Bedrocan-oprichter Tjalling Erkelens.

Wat is een medicijn?

Nog voordat we daadwerkelijk aan het interview beginnen, wil Tjalling ons één ding meteen heel duidelijk maken. Hij vraagt wat volgens ons een medicijn is, en wat we van een medicijn verwachten? Waar hij naartoe wil, is dat een medicijn nog afgezien van de werking altijd hetzelfde moet zijn.

Cannabis is met zijn vele cannabinoïden en terpenen (aromatische stoffen) wat dat betreft een lastige plant. Met Bedrocan heeft Tjalling echter, zo vertelt hij, een methode ontwikkeld waardoor hun cannabis altijd exact dezelfde stoffen bevat in dezelfde verhoudingen. Daarnaast is er een unieke (en helaas ook geheime) methode die de kwekers bij het bedrijf toepassen, en die zorgt er ook voor dat de cannabis van hun eerste en meest gebruikte wietsoort, na dertig jaar nog steeds op alle vlakken hetzelfde is.

“Dat weten we, want dat kunnen we testen”, zegt Tjalling. Niet alleen qua cannabinoïden en terpenen maar ook op het niveau van het DNA van de plant. We zijn het enige bedrijf in de wereld, voor zover wij weten, dat dit kan en doet.”

“Als patiënt verwacht je van een medicijn in ieder geval niet dat het de ene keer anders werkt dan de andere keer. Je moet ervan op aan kunnen dat het altijd hetzelfde voor je doet. Net als een aspirine die je bij de drogist kunt kopen of andere medicijnen die je op doktersrecept krijgt.”

Een bijzonder medicijn

We vragen Tjalling hoe het volgens hem dan zit met alle patiënten die de smaak en de roes van cannabis zijn gaan waarderen. Er zijn immers ook veel mensen die medicinale wiet gebruiken, en juist genieten van enige variatie daarin. Velen merken bijvoorbeeld ook dat de werking ervan weer versterkt wordt, als ze een nieuwe cannabissoort gebruiken.

Geldt dat ook niet voor een deel van de patiënten die jullie wiet via de huisarts krijgen? En is cannabis in die zin ook niet een ander soort medicijn, dat je niet één op één met een farmaceutische pil van de huisarts kunt vergelijken?

“Tot op zekere hoogte”, zegt de Bedrocan-oprichter. Hij blijft even bij het voorbeeld van aspirine. “Als iemand op wilgenbast wil gaan kauwen, waar namelijk de werkzame stof uit aspirine in zit, dan zeg ik, ‘oké prima’. Daar kan niks bijzonders mee gebeuren en daar zit ook geen economisch gewin achter. Wilgenbast groeit immers overal en het heeft ook geen psychoactief effect. Cannabis daarentegen wel, en is daardoor ook financieel heel aantrekkelijk voor sommige mensen. Het is wat dat betreft geen gewoon plantje, daar zijn we het denk ik allemaal wel over eens.”

“Kijk, met aspirine kun je gerust zelfmedicatie toepassen, als je bijvoorbeeld hoofdpijn hebt. Dat kan met cannabis niet in mijn ogen; als je het tenminste over échte patiënten hebt. Parkinson. Pijn. Patiënten waarvan een grote groep ook cannabisnaïef is. Mensen die niet weten wat cannabis is. En als de arts dan gaat voorschrijven, dan moet ie iets voorschrijven waarbij een patiënt erop kan vertrouwen dat ie geen gekke dingen beleeft.”

“Als jij Bedrocan krijgt met 22 procent THC, en je hebt dat nog nooit gehad, en de dokter zegt: ‘neem maar wat’. Dan gaat dat niet werken, want die man of vrouw die weet niet eens wat cannabis is. Ik ben er wel vóór, laat dat duidelijk zijn, dat cannabis een breder publiek gaat bereiken wat dat betreft. En ook vooral medicinaal, want er zit heel veel kracht in die plant.”

“Om op je vraag terug te komen: we praten vandaag de dag over twee groepen in de wereld. De echte patiënten en de recreatieve gebruikers. Jij hebt het over de overlap, en dat snap ik. Het is iets wat ik o.t.c. noem, over the counter.”
“In Canada beginnen ze daar nu ook over te praten. En als ik het dan even met ibuprofen vergelijk, kun je daarvan 200 tot 400 milligram tabletten zonder recept kopen, maar heb je boven de 600 milligram een recept nodig. Als het voor cannabis op een vergelijkbare manier zou gaan, wie zou ik dan zijn om daar bezwaar tegen te hebben? Mits het allemaal goed is uitgezocht, de middelen betrouwbaar zijn en er de juiste voorlichting wordt gegeven, dat wel.”

Heeft Bedrocan ook wel eens last van toprot?

De aanleiding van ons bezoek aan de medicinale cannabisproducent was een artikel van CannaTommy, waarin hij door toprot aangetaste cannabis uit de apotheek liet zien. Naar aanleiding daarvan zocht Bedrocan contact met de CNNBS kweekverslaggever. Ze lieten hem weten dat hij het betreffende medicijn kosteloos kon omruilen voor nieuwe, en om de oorzaak van de schimmel te kunnen achterhalen. In het gesprek leren we van Tjalling echter dat schimmel in hun faciliteit een hoge uitzondering is.

“Een uitzondering die sinds onze officiële oprichting in 2003 nog maar één keer eerder is voorgekomen, en wel in Canada. In dat geval had de patiënt de cannabis na acht weken pas teruggestuurd. Er is vervolgens iemand van Bedrocan bij hem op bezoek geweest, om navraag te doen. De patiënt had de cannabis een beetje droog gevonden, en het daarom een paar weken geopend in zijn vochtige kelder laten staan.”

Tjalling legt het verder uit. “Wij werken hier niet met knip-, oogst- of sorteermachines. Daarom hebben we ook zo’n 70 man in dienst. Cannabis is een natuurproduct en dat moet je zien. Elke cannabistop wordt hier met de hand geknipt. Dat niet alleen maar we halen elke top ook bij iedere node (vertakking, red.) los, dus wij zien alles.”

“Straks zullen jullie zelf ook zien dat de hygiëne in onze kweekruimtes maximaal is; we hebben daar zeer strenge protocollen voor. De lucht wordt verder met grote HEPA filters gezuiverd en op de juiste temperatuur en luchtvochtigheid gebracht, nog voordat het onze kweekcellen in komt. Daar heb ik speciale afzuigers voor ontwikkeld en laten maken; dit zijn boxen die zo groot zijn als een klein busje.”

“En mocht er dan toch nog wat doorheen slippen – Tjalling erkent uiteraard dat alles kan, het blijft tenslotte de natuur – dan wordt het door het BMC (Bureau voor Medicinale Cannabis, red.) wel gevonden. Het BMC is juridisch gezien namelijk de producent, en die neemt alle verantwoordelijkheid. Zij testen alles voordat het verpakt wordt en naar de apotheken gaat. En zijn er klachten dan komt dat ook weer bij ons terug, want dat is binnen de wet- en regelgeving ook weer verplicht.”

Na deze uitleg hebben we het er niet meer over. Enerzijds omdat het inmiddels te laat is om goed te kunnen achterhalen hoe de schimmel precies in de cannabis terecht is gekomen. En anderzijds omdat Tjalling opmerkt dat CannaTommy het als een vaststaand feit in de publiciteit heeft gebracht, zonder Bedrocan of het BMC de gelegenheid te geven om het goed te kunnen onderzoeken. Je kunt volgens de Bedrocan-oprichter alleen maar een eerlijke discussie voeren als het product terugkomt, zodat zij het zelf ook kunnen beoordelen.

Twee werelden van één plant

Tjalling ziet een duidelijk verschil tussen de recreatieve en de medicinale wereld van cannabis. Waar hij zich op richt en zich altijd op gericht heeft, is de laatstgenoemde groep. Toch bespeuren we enige teleurstelling in zijn stem, als hij vertelt hoe de recreatieve cannabiswereld destijds op de oprichting van Bedrocan reageerde.

“Wij zijn 20 jaar geleden begonnen, toen het woord cannabis nog niet eens uitgesproken mocht worden. We hebben die stap toen gezet in de verwachting dat ook recreatief Nederland blij zou zijn dat het eindelijk geregeld was. Maar wat er toen gebeurde, en dat wil ik toch even benadrukken, dat men met náme uit de recreatieve wereld tekeer ging.” ‘Dit klopt niet!’, “werd er geroepen. Dat had ik niet verwacht.”

James Burton, Els Borst, Sensi Seeds en Nevil Schoenmakers

“James Burton (had in 2003 ook een overheidsvergunning om medicinale cannabis te produceren met zijn Stichting Institute of Medical Marijuana ([SIMM], red.) had in die tijd precies dezelfde vergunning als wij. Exact hetzelfde. Alleen had hij, voor zover ik het toen allemaal goed heb begrepen, een probleem met zijn product op dat moment. Hij teelde in een kas, en was niet in staat om op een redelijke wijze een percentage (THC percentage, red.) goed vast te houden. En je weet zelf wel wat er gebeurt als je 10% THC hebt, of 20%. Je kunt er dan niet meer op vertrouwen, want hoeveel moet je dan nemen?”

“Zeker voor de onervaren gebruiker, want daar hebben we het telkens over. Niet die ervaren gebruiker, want die weet na enkele haaltjes meteen al wat er gebeurt, dat is voor mij ook zo duidelijk als wat.”

“Dat was indertijd ook de regel van Els Borst (was vanaf 1994 twee termijnen lang de minister van volksgezondheid, red.) die zei, ‘ik wil er een écht medicijn van maken’. In die gedachte kon ik me goed vinden, en dat paste eigenlijk ook goed bij het werk dat we voor de oprichting van Bedrocan al deden voor Ben Dronkers van Sensi Seeds. Eén van de mensen waarmee ik toen ook uitgebreid gesproken heb, was Nevil Schoenmakers. Die kennen jullie natuurlijk ook wel.”

Cannabisliefhebber

Jazeker, van de Neville’s Haze, beamen we. Waarop Tjalling ons vertelt dat hij met die originele genetica heeft gewerkt. Het is op dit punt in het interview dat de cannabisliefhebber in Tjalling meer naar voren komt. Niet als gebruiker van het medicinale kruid, maar Tjalling is wel degelijk een groot liefhebber van de plant. Hij vertelt met trots over de zeldzame genetica die Bedrocan nog steeds heeft, en kent ook alle mensen die cannabis destijds in Nederland op de kaart gezet hebben.

“Weet je wat onze hoofdvariëteit Bedrocan voor cannabissoort is?” vraagt Tjalling ons. Sensi Silver Haze, menen we ons te herinneren, maar dat is niet juist. “Het is voor de helft Neville’s Haze, oftewel Jack Herer in zijn originele staat”, vertelt Tjalling. “De originele soort die we dertig jaar geleden als stek gepreserveerd hebben, en die vandaag de dag nog steeds helemaal hetzelfde is. Als je naar oude filmpjes van Sensi Seeds uit die tijd kijkt, dan zie je een plant die hier vandaag nog steeds groeit. Toen we 20 jaar geleden aan het medicinale cannabis traject begonnen, hebben we over het gebruik van deze genetica dan ook een goede afspraak gemaakt met Ben Dronkers en zijn bedrijf Sensi Seeds.”

Recreatief wiet roken of verdampen doet Tjalling niet, vertelt hij als we hem ernaar vragen. Hij heeft vroeger natuurlijk weleens wat geëxperimenteerd maar dat was in die tijd nog met tabak. Inmiddels rookt hij sowieso al jaren niet meer. Maar de wiet maakte hem ook paranoïde, dus liet hij het bij een experiment.

Later heeft Tjalling wel een periode van ongeveer drie jaar zijn eigen soort Bedica® gebruikt, op recept. “Ik heb gordelroos gehad op mijn hoofd, waardoor ik niet kon slapen van de pijn. Ik gebruikte maar ongeveer 0,2 gram per dag voor het slapengaan, en dat werkte. Ik heb toen wel voor mijn eigen product lopen betalen in de apotheek.”

Bruining en Erkelens droge cannabis

De link tussen Bedrocan en Sensi Seeds gaat echter verder dan de genetica van Jack Herer en die van Bedrocan. Als we even 30 jaar terugrekenen, namelijk toen de eerste stek van de huidige Bedrocan® genomen werd, dan komen we in 1993 uit. En dus niet in het jaar 2003 waarin medicinale cannabis voor het eerst voor patiënten op recept beschikbaar werd via Bureau voor Medicinale Cannabis. Wat deed Tjalling dan die eerste pioniersjaren?

“Wij werkten begin jaren ’90 voor Ben Dronkers, die Sensi Seeds opgericht had. Hij had behoefte aan goede kwaliteit zaden, en was zelf al aan het vermeerderen. Wij hebben indertijd een aantal productiestappen voor ze gedaan. We zijn zelf ook aan het vermeerderen gegaan, en we hebben een aantal kruisingen voor ze gedaan.
Zo hebben we ook kennis gemaakt met Nevil in die tijd. Die was natuurlijk ongelooflijk goed op dat gebied. We hebben van hem ook een aantal van zijn soorten gekregen, en weten te bewaren. Die hebben we nog steeds in een levende vorm in beheer.”

Hoe legaal was dat allemaal indertijd?

“Dat was niet legaal; er was niks legaal in die tijd. Maar er was ook geen vergunningensysteem. Behalve dan voor David Watson (Sam the Skunkman, red.). Die mocht wat doen onder de rook van Schiphol, en kreeg zijn vergunning omdat hij ging kweken voor GW Pharmaceuticals. In die jaren besloten ze vanuit Den Haag ook om officieel medicinale cannabis te gaan toestaan.”

“Toen wij ook eenmaal wisten dat we het traject ingingen om dat officieel voor de overheid te kunnen produceren, zijn we ook gestopt met het werk voor Sensi Seeds. We hebben alleen een paar planten in leven gehouden, omdat we wisten dat die belangrijk waren.”

Wij gaan nog heel even door over de samenwerking tussen Tjalling en Ben. Eén van de geruchten in de recreatieve cannabiswereld, is namelijk dat Bedrocan een samenvoeging van Ben Dronkers Cannabis zou zijn. Klopt dit? “Absoluut niet”, is Tjallings antwoord. “Bedrocan staat voor Bruining en Erkelens Droge Cannabis. Bruining was m’n zwager, en is de meisjesnaam van mijn vrouw. Wij zijn samen begonnen ooit. Erkelens ben ik zelf, en wij doen droge cannabis.”

Waarom maakt Bedrocan geen wietolie?

We vragen ons af waarom Bedrocan zelf geen wietolie produceert? “Dat mogen wij niet doen, dat is magistrale bereiding zoals dat heet, en dat mogen in Nederland alleen apotheken doen. Het is dus wel beschikbaar in Nederland, onder andere bij Cannabis Care en de Transvaal Apotheek.”

Maar is dat dan niet raar? Dat je als Bedrocan je product aflevert en een ander daar weer olie van gaat maken? Zou je dat niet liever zelf in handen hebben? “We belanden in een zakelijke discussie jongens. Het zou voor ons een uitbreiding van activiteiten betekenen waar we op dit moment geen behoefte aan hebben. Bereiding van medicijnen is een specifieke tak van sport in de farmacie, je moet daar gewoon een farmaceutische afdeling voor hebben dan.”

Placebo cannabis

“Wat we bijvoorbeeld wel gemaakt hebben, is placebo cannabis. Dat was bestemd voor een spraakmakend onderzoek naar de werking van cannabis tegen pijn. Om zo’n onderzoek naar de werking van cannabis goed te doen, heb je een placebo nodig. Een product waar de sterkst werkzame stoffen niet meer in zitten, maar die door de deelnemers niet als zodanig herkend kan worden. Dit is wél een bereiding die we hebben gedaan. Dat gebeurt dan in een laboratorium.”

Clinical Research Unit

Gevraagd of hij de beginjaren spannend heeft gevonden, antwoord Tjalling positief. Vooral van het pionieren op het gebied van veredeling, om de consistente cannabis te kunnen produceren, heeft hij erg genoten. En aangezien Bedrocan binnenkort ook in Denemarken een vestiging opent, vragen we hem of dat bij hem hetzelfde pioniersgevoel weer oproept?

“Nee, totaal niet. Het is echt wat anders wat we nu doen. Het pionieren dat we nu doen is veel meer gericht op de patiënten. We hebben bijvoorbeeld een nieuwe onderzoeksafdeling in het leven geroepen, dat is onze Clinical Research Unit. Die is in mijn interview in het Dagblad van het Noorden even aangestipt, maar hebben we nog niet officieel aangekondigd.”

“Deze nieuwe afdeling gaat in samenwerking met de universiteit van Utrecht onderzoek doen naar het effect van medicinale cannabis. Klinisch onderzoek, dus op echte mensen en niet op laboratoriumratten en dergelijke. Daarnaast werken we al samen met de universiteiten van Leiden en Groningen, en hebben we een aantal onderzoeken al lopen op het moment. Daar leveren wij dan granulaat cannabis voor (gemalen cannabis) maar ook cannabis flos, oftewel hele bloemen – of toppen zo je wilt.”

Syqe Inhaler

Tjalling loopt even weg en komt terug met een model op ware grootte van een bijzondere nieuwe verdamper. “Kennen jullie deze?”, vraagt hij. Ja, die kennen wij wel want de ontwikkeling van de verdamper, de Syqe Inhaler, kostte 83 miljoen dollar en duurde zo’n 11 jaar. We hebben er vaker over geschreven, en dan met name op Mediwietsite.nl.

Tjalling gaat verder: “Deze verdamper wordt geleverd met Bedrocan cannabis. Voor de ontwikkeling was het wederom noodzakelijk dat de cannabis altijd hetzelfde is, en daarom is dit apparaat in samenwerking met juist Bedrocan gemaakt.”

“Momenteel is de verdamper alleen nog in Israël en Australië op de markt. Maar straks hopelijk ook in Nederland, voor patiënten en op doktersrecept. Het is een bijzonder apparaat, in die zin dat elke puf hiermee exact dezelfde damp bevat. Elke puf damp heeft dus ook het gehele pakket aan cannabinoïden en terpenen, en smaakt daardoor ook steeds hetzelfde.”

“Het werkt met een cassette met cannabis, die in korte flitsen en per puf lokaal wordt verhit, op steeds dezelfde temperatuur. De dokter kan dan vooraf instellen hoeveel haaltjes de patiënt kan nemen en hoe lang de puf duurt, aan de hand van de dosering die hij voorschrijft.”

Dat laatste klinkt ons als recreatieve liefhebbers wellicht als een nadeel, maar voor de arts en zijn patiënten is dat juist heel handig. “Patiënten zijn immers niet per se heel ervaren met cannabis, en er zijn natuurlijk ook oudere patiënten met dementie bijvoorbeeld, die helemaal niet meer weten hoeveel pufjes ze al of niet genomen hebben.”

Geen recreatieve cannabis

Bedrocan verliest binnenkort zijn monopolie als producent van medicinale cannabis in Nederland. Bureau voor Medicinale Cannabis heeft namelijk een tender uitgeschreven waar uiteindelijk twee producenten van medicinale cannabis voor Nederland uit moeten komen. “Daarbij is het dus niet zo dat wij automatisch een van de twee zullen worden”, geeft Tjalling aan. “Wij doen mee met de tender, en zullen ons net als de andere bedrijven ook weer moeten bewijzen.”

Als we hem vragen of hij ook niet recreatieve cannabis zou willen produceren, bijvoorbeeld voor de wietproef, dan is zijn antwoord daarop heel helder. “Meneer Knotnerus heeft daar gezeten, op die stoel”, en hij wijst naar een stoel tegenover hem aan de andere kant van de tafel. “Hij vroeg aan mij, ‘wat kunnen jullie voor ons betekenen?’.”Niets, antwoordde ik.”

“De recreatieve kant is een totaal andere wereld, en een wereld op zichzelf. Ik probeer een medicijn te maken, en geen wijn of bier. Het zijn voor mij twee totaal verschillende markten, en ik wil mij niet laten afleiden. In Canada zie je dat deze twee werelden inmiddels heel erg met elkaar verweven raken. En weet je wat de Canadese patiënten zo langzamerhand vragen? … ‘Kan Bedrocan niet weer terugkomen?’ ”

Rondleiding

Na anderhalf uur laat persvoorlichter Femke weten dat als we nog bij de productie willen kijken, we dat nu moeten doen. Dat willen we natuurlijk, want we zijn ontzettend benieuwd hoe de planten erbij staan. Voor de bloeiende wietplanten is het helaas nacht, dus die kunnen we alleen door het raampje in de deur bekijken. De rest van de kamers, zoals de droog- en stekruimtes kunnen we wel even bezoeken. Het ruikt er heerlijk en Tjalling heeft niets te veel gezegd over zijn genetica. Dit is pure Haze.

We lopen langs een bloeiruimte die op het punt staat om met nieuwe planten gevuld te worden. De planten komen gewoon op de grond, in grote steenwolblokken op een isolerend plaatje. Voor iedere plant staat er alvast een stok ter ondersteuning op de grond, en aan het plafond hangen double ended HPS assimilatielampen. Gebruik van LED verlichting wordt door Bedrocan nog nader onderzocht, en zal in de toekomst wellicht een rol kunnen gaan spelen.

Via een centrale gang komen we bij een paar grote roestvrijstalen voedingsvaten. “Deze vullen we nu nog met de hand”, vertelt Tjalling hierover. “In de toekomst zullen we overstappen op een geautomatiseerd systeem maar daar lenen deze vaten zich niet goed voor, dus die zullen eerst vervangen worden.” Boosters of bloeistimulators – voor de nieuwsgierige thuiskwekers – worden bij Bedrocan niet gebruikt. “De planten krijgen alleen basisvoeding, dat bevat alles wat ze nodig hebben.”

Tot slot nemen Tjalling en Femke ons mee naar het klimaatcentrum van de kwekerij. Via een trap komen we boven de kweekcellen, waar we in feite de gehele faciliteit kunnen overzien. Hier zien we de klimaatregulerende boxen waar Tjalling ons eerder over vertelde. “De basis voor deze boxen heb ik zelf ontwikkeld en daarna op maat laten maken. De inkomende lucht wordt in deze behuizingen op temperatuur gebracht en gefilterd met deze HEPA filters.” Tjalling wijst naar een van de filters, en we maken nog een paar foto’s.

“Dit wilde ik jullie graag nog even laten zien. We doen er echt alles aan om ons product schoon te houden en deze klimaatboxen zijn een van de wapens die ons daarbij helpen. Preventief zetten we ook natuurlijke vijanden in, om ongedierte geen kans te geven. Chemische bestrijding zullen en mogen wij nooit toepassen. Je moet namelijk goed begrijpen, dat als in een van deze ruimtes toch schimmel of ongedierte of iets anders wordt aangetroffen, de hele batch dan wordt afgekeurd en moet worden vernietigd.”

[Door: Sanne van Schie, Foto’s (tenzij anders vermeld): Sanne van Schie]

(advertentie)