Topstories

(advertentie)

Binnen een paar weken zal bekend worden welke tien bedrijven cannabis mogen gaan telen voor de wietproef. Zij zullen zich aan een enorme hoeveelheid regels en criteria moeten gaan houden bij elke stap in het productieproces. Toen ik dezer dagen eindelijk het boek The White Man’s Burden van William Easterly las, moest ik vaak denken aan het ‘experiment gesloten coffeeshopketen’.

Meer kwaad dan goed

Er zijn van die boeken waarvan je al heel lang weet dat ze goed zijn en dat je ze ooit wil lezen. Voor mij valt The White Man’s Burden, verschenen in 2006, in die categorie. De auteur, William Easterly, werkte zestien jaar bij de Wereldbank en het IMF. De ondertitel van zijn boek is veelzeggend: ‘Waarom heeft ontwikkelingshulp meer kwaad dan goed gedaan?’

Een van de rode draden in zijn boek is het verschil tussen wat Easterly de Planners en de Zoekers noemt. In het eerste hoofdstuk maakt hij met twee aansprekende voorbeelden duidelijk waar het probleem zit:

‘Het korte antwoord op de vraag waarom stervende arme kinderen geen medicijn van twaalf cent krijgen, terwijl gezonde rijke kinderen wel Harry Potter krijgen, is dat de medicijnen van twaalf cent worden geleverd door Planners en Harry Potter door Zoekers. Dit wil niet zeggen dat alles moet worden overgedragen aan de vrije markt die Harry Potter heeft geproduceerd en gedistribueerd. De armste mensen ter wereld hebben geen geld om markt-Zoekers te motiveren om in hun wanhopige behoeften te voorzien. Maar de mentaliteit van Zoekers in markten is wel een leidraad voor een constructieve benadering van ontwikkelingshulp.’

Coffeeshops

Het verschil tussen Planners en Zoekers is vergelijkbaar met dat tussen een ‘bottom up’ aanpak en een ‘top down’ aanpak. De coffeeshop is een perfect voorbeeld van zowel de bottom up aanpak als van de mentaliteit en werkwijze van Zoekers.

Het was niet de overheid die de coffeeshop heeft bedacht of ontwikkeld, dat deden pioniers als Henk de Vries (The Bulldog), Wernard Bruining (Mellow Yellow) en Ben Dronkers (Sensi Smile). Zij zagen dat er een behoefte was aan plaatsen waar je veilig cannabis kon kopen en consumeren en gingen in die behoefte voorzien.

Wietproef getuigt van bureaucratische aanpak

De wietproef is geen product van Zoekers, maar van Planners. In de volgende passage, over de verschillen tussen Planners en Zoekers bij buitenlandse hulp, worden de parallellen met de wietproef duidelijk:

‘Planners kondigen goede bedoelingen aan, maar motiveren niemand om ze uit te voeren; Zoekers vinden dingen die werken en krijgen een beloning. Planners wekken verwachtingen, maar nemen geen verantwoordelijkheid voor hun acties; Zoekers aanvaarden de verantwoordelijkheid voor hun daden. Planners bepalen wat ze moeten leveren; Zoekers zoeken uit waar vraag naar is. Planners passen globale blauwdrukken toe; Zoekers passen zich aan de lokale omstandigheden aan. Planners aan de top missen kennis van de onderkant; Zoekers zoeken uit wat de realiteit aan de onderkant is.’

Het blijft ironisch dat een minister-president die zo’n beetje alles aan de vrije markt wil overdragen en overlaten bij cannabis kiest voor een zwaar bureaucratische aanpak, waarbij de overheid ondernemers tot achter de komma voorschrijft hoe zij moeten ondernemen. Dat is niet alleen antiliberaal, het kost Nederland letterlijk miljarden.

Nederland heeft al 25 miljard aan wietbelasting misgelopen

Vorige week werd bekend dat in de Amerikaanse staat Colorado vorig jaar voor twee miljard dollar aan legale cannabis is verkocht. Sinds 2014 heeft Colorado – nog geen zes miljoen inwoners – ruim 1,6 miljard dollar aan belasting op legale cannabis geïnd. Nederland telt ruim zeventien miljoen inwoners, dus we zouden hier het drievoudige op kunnen halen. 4,8 miljard dollar, een kleine vier miljard euro, sinds 2014. De besparing op de kosten voor de zinloze wietbestrijding zouden daar nog bovenop komen.

Als je begint met tellen in 1976, de start van het gedoogbeleid, worden de cijfers helemaal astronomisch: ruim 25 miljard euro aan misgelopen belastingen. Het zou een leuke vraag kunnen zijn aan Mark Rutte bij de aanstaande verkiezingsdebatten: hoe lang wil hij Nederland nog opzadelen met zijn kostbare rechtse hobby? Hoeveel miljarden gaan we nog in de put smijten voordat we cannabis eindelijk legaliseren?

[openingsbeeld: petrmalinak/Shutterstock]

(advertentie)