Topstories

(advertentie)

Nog een maand en dan gaat de eerste gereguleerd geteelde cannabis van de wietproef over de toonbank in de coffeeshops van Breda en Tilburg. De overheid publiceerde afgelopen week de bijsluiter voor de wietexperiment-wiet, die op de VOC mailinglist tot gemengde reacties leidt.

Vier jaar sleutelen aan een cannabis bijsluiter

Dik vier jaar geleden, in september 2019, vroeg het Trimbos-instituut de stichting VOC om input over de eerste concepttekst van de wietproef bijsluiter. Dat concept was bijna vijf pagina’s lang en bevatte een aantal fouten.

We schreven een uitgebreide reactie, met voetnoten en alternatieve formuleringen en als bijlage de uitstekende tekst van de folder ‘Hasj en wiet tips’ die de coffeeshopbonden PCN en BCD al jaren gebruiken.

Als algemene opmerking gaven we het Trimbos mee: ‘Wij begrijpen dat u de tekst van de bijsluiter zo goed mogelijk vorm wil geven. Niettemin blijft het opmerkelijk dat voor de twee meest gebruikte en meest schadelijke drugs, alcohol en tabak, geen bijsluiter bestaat. Dat is reden te meer om de informatie in de cannabis bijsluiter zo feitelijk mogelijk te houden.’

Het blijft natuurlijk een vreemde kwestie: gebruik van tabak kost jaarlijks meer dan 19.000 levens in Nederland, gebruik van alcohol ruim 1900. Gebruik van cannabis heeft in de hele wereldgeschiedenis nog nooit één dode veroorzaakt. Je zou dus zeggen dat een bijsluiter bij alcohol en tabak meer voor de hand ligt dan eentje bij cannabis.

Niets meer over de ‘gewenste’ effecten van wiet

Laten we de definitieve tekst van de bijsluiter onder de loep nemen. Van de oorspronkelijke negen hoofdstukjes zijn er zes overgebleven. Het hoofdstukje ‘Wat zijn de effecten?’ heet nu ‘Wat kunnen negatieve gevolgen zijn van cannabis?’.

Hierdoor is de passage over de gewenste effecten van cannabis verdwenen. Die luidde in het concept: ‘Cannabis kan euforie, ontspanning en een gevoel van ‘high of ‘stoned’ zijn veroorzaken. Ook kan het de waarneming veranderen. Zo kan het dat je dingen scherper gaat zien en geluiden sterker en helderder waarneemt. Andere effecten zijn een sterke toename in eetlust (vreetkick) en veranderingen in de beleving van tijd.’

Bijsluiter komt, verdwijnt 3 dagen en staat nu weer online

De lengte van de tekst is bijna gehalveerd vergeleken met het concept. Onze input over edibles en over puur roken (zonder tabak) lijkt te zijn meegenomen, zoals blijkt uit deze citaten:

‘Je kan cannabis eten als je het in voedsel verwerkt. Je kan bijvoorbeeld een cake (‘spacecake’) bakken met cannabis. Eten met cannabis erin noemen we ook wel edibles.’ 

‘Blowen kan ook zonder tabak. Met tabak kunnen de effecten anders zijn dan zonder tabak.’ 

‘Het toevoegen van tabak maakt het nog schadelijker. Je kan cannabis (wiet) ook roken zonder tabak.’

De bijsluiter werd op 7 november gepubliceerd op Rijksoverheid.nl en nog diezelfde ochtend plaatste VOC-secretaris Mauro Picavet er een artikel over op zijn website Cannabisindustrie. Een paar uur later was de pagina met de bijsluiter op de overheidssite ineens verdwenen, wat op Twitter/X meteen tot speculaties leidde. Sinds 10 november is de Rijksoverheid-pagina weer online en er is een aparte pagina met video en Engelse versie van de bijsluiter.

Voorlichting of bangmakerij?

De reacties op de bijsluiter via de VOC mailinglist liepen sterk uiteen. Een deel was ronduit negatief. Zo schreef Wernard Bruining van Stichting Mediwiet: ‘De bijsluiter laat zien waarom ik niets te maken wil hebben met het hele project. Je kunt niet samenwerken met een overheid als die niet eerst: 1. Excuses aanbiedt, 2. Erkent dat het ieder mens vrijstaat wat dan ook te geloven, welke middelen dan ook te gebruiken zolang dat anderen geen nadeel berokkent.’

Iemand anders vraagt zich af wat precies het doel is van de bijsluiter: ‘Voorlichten of bang maken? Dat laatste lijkt aardig te lukken. De nadruk op negatieve ervaringen is erg groot. Er staat niet eens in wat voor positieve effecten er kunnen zijn, wat de werking is, wat een prettige dosering is, wat te doen bij overdosering?’

Blowen vanaf 18 of vanaf 25 jaar, dat is de vraag…

Oudgediende Theo Buissink, oprichter van coffeeshop De Vliegende Hollander en growshop De Tevreden Rookster in Groningen is positiever: ‘Ik vind het persoonlijk ook niet eens zo’n slechte bijsluiter qua tekst, al is de opmerking niet onder de 25 jaar te gebruiken wel zeer apart.’

Die opmerking luidt: ‘Gebruik geen cannabis als je jong bent. Je hersenen ontwikkelen zich namelijk tot je 25ste. Je raakt sneller verslaafd. Ook krijg je sneller last van psychoses.’

Een van de opstellers van de bijsluiter tekst, Trimbos medewerker Tom Kiel, reageerde uitgebreid op Buissink. Dat is het voordeel van onze mailinglist; veel subscribers zitten dichtbij het vuur en hebben veel kennis.

Kiel benadrukt dat de leeftijdsgrens van 18 jaar meer juridisch dan neuro-toxicologisch van aard is. Het Trimbos bepleit in samenwerking met het ministerie van VWS voorzichtigheid, aldus Kiel, “omdat er niet genoeg kennis is over wanneer de hersenen precies uitontwikkeld zijn en wanneer cannabis dus geen invloed meer heeft op de ontwikkeling van het brein”.

Veel waarschuwingen, maar wie gaat die (uitgebreid) lezen?

Zelf heb ik gemengde gevoelens over de bijsluiter. Ergens is het logisch dat die vooral gaat over mogelijke risico’s en negatieve effecten en dat er veel waarschuwingen in staan. Dat is met bijsluiters bij medicijnen ook zo. Maar het blijft wringen dat cannabis zo anders wordt behandeld dan de twee drugs die veel schadelijker zijn en door veel meer mensen worden gebruikt: drank en tabak.

Aan de andere kant: de meeste mensen lezen de bijsluiter bij hun medicijnen niet of hooguit vluchtig. Dat zal met de wietproef bijsluiter niet veel anders zijn.

P.S.: Je kunt je gratis inschrijven voor de VOC mailinglist door een mailtje te sturen naar info@voc-nederland.org met als onderwerp “Inschrijven VOC mailinglist”.

[openingsfoto: Makruha_Konstantin/Shutterstock, overige foto’s: Derrick Bergman/Gonzo Media]

(advertentie)