Topstories

(advertentie)

Wordt Nederland dan toch weer trendsetter in Europa op het gebied van cannabis, deze keer dankzij onze wietproef? Duitsland plant een experiment als tweede pijler van de legalisering. En in Frankrijk verscheen een oproep van een reeks politici, wetenschappers en organisaties voor het recht om op lokaal niveau te experimenteren met regulering van cannabis.

Geen wietwet maar wietexperiment

Onze wietproef is een puur politiek compromis, bedacht tijdens de langste kabinetsformatie uit de Nederlandse geschiedenis, om de christelijke partijen CDA en ChristenUnie aan boord te houden in het derde kabinet Rutte. Er lag immers al een wetsvoorstel van D66 om de achterdeur van alle coffeeshops te reguleren. De Tweede Kamer nam dit voorstel in februari 2017 met een krappe meerderheid aan.

Deze “wietwet” wacht dus al ruim zes jaar op behandeling in de Eerste Kamer. Daar is de BBB van Caroline van der Plas sinds deze maand de grootste partij, zodat er een ruime meerderheid is voor regulering van cannabis. De BBB is daar uitgesproken voorstander van.

Het huidige kabinet Rutte 4 heeft verklaard dat het tegelijkertijd invoeren van de wietwet en het wietexperiment “juridisch niet verenigbaar is”. Het lijkt er dus niet op dat de nieuwe Eerste Kamer snel over de wietwet zal gaan stemmen.

Kwaad spreken over drugs in de Duitse biertent

Ook voor onze Oosterburen lijkt een experiment, een modelproject zoals zij het noemen, een handig politiek compromis. Volgens de laatste plannen wil de Duitse regering eerst bezit, thuisteelt en kleine niet-commerciële cannabis clubs legaliseren.

Als dat geregeld is moet er een serie regionale modelprojecten starten met commerciële teelt en verkoop. Dit wietexperiment wordt als vijfjarige wetenschappelijke studie opgezet, in de hoop dat de bezwaren van de Europese Commissie daarmee wegvallen.

Dieter Reiter is burgemeester van München, hoofdstad van de oerconservatieve deelstaat Beieren. Hij haalde zich de woede van de christelijke partij CSU op de hals toen hij zei graag mee te willen doen aan het wietexperiment. Dat de Beierse deelstaatregering fel tegen is, maakt weinig indruk op Reiter.

Tegen dagblad Die Zeit zei hij: ‘De deelstaatregering is erg conservatief, dus het is niet verwonderlijk dat er hier in de biertent kwaad wordt gesproken over drugsgebruik, let wel, bij het tweede biertje. Het modelproject zou geen volledige legalisatie zijn, maar zou gepaard gaan met preventieve maatregelen. We kunnen de bescherming van minderjarigen versterken door een gecontroleerde distributie, uiteraard alleen voor volwassenen.’

Ook in Frankrijk klinkt roep om legalisatie van cannabis

Bravo, burgemeester Reiter. En bravo voor de burgemeester van Bégles, een stadje vlakbij Bordeaux in zuidwest Frankrijk. Deze Clément Rossignol Puech reageerde eind januari via Twitter op het baanbrekende cannabis-advies van de Franse SER (Cese), waarover ik hier eerder schreef.

Hij richtte zich direct tot de Franse president Macron in zijn tweet: ‘Gezond verstand advies van de Cese. Als burgemeester die wordt geconfronteerd met de handel, stel ik Emmanuel Macron voor om van mijn gemeente Bègles in de Gironde de eerste plaats te maken voor experimenten met de teelt, verkoop en gecontroleerde consumptie van recreatieve cannabis.’

Nu kun je zeggen: één burgemeester, van een stadje met dik dertigduizend inwoners, dat stelt niet veel voor. Maar Clément Rossignol Puech heeft wat los gemaakt. Op 4 juni publiceerde een groep politici, wetenschappers en organisaties een oproep in de zondagskrant Le Journal du Dimanche.

Bègles eerste Franse stad met een wietexperiment?

De tekst, ondertekend door Europarlementariërs, parlementsleden, burgemeesters, professoren en mijn oude ENCOD-collega Farid Ghehioueche, valt met de deur in huis. ‘Ons land is de grootste cannabisconsument in Europa, met bijna een miljoen dagelijkse rokers, die steeds jonger zijn. Gelet op deze constatering is wettelijke regulering van de productie, verkoop en consumptie van cannabis nu de enige relevante, objectieve en rationele optie voor Frankrijk.’

De opstellers verwijzen naar twee officiële rapporten, van de eerder genoemde Cese (januari 2023) en van de Nationale Assemblee (mei 2021), die oproepen tot gecontroleerde legalisering. Ze willen het systeem ‘veranderen voor de bescherming en het welzijn van onze medeburgers’ en een ‘model bouwen dat overeenkomt met de behoeften, verwachtingen en mogelijkheden om echt iets te doen voor onze regio’s, een lokaal model dat echt werkt’.

Op 15 juni organiseren ze een rondetafelgesprek over lokaal experimenteren in Bègles.

Piepklein wietproefje in Zwitserland draait al

De Europese primeur voor een wietexperiment is trouwens al gekaapt door Zwitserland. Op 30 januari 2023 verkocht een apotheek in Basel de eerste cannabis aan één van de 374 deelnemers van het wietexperiment in deze stad.

Een piepklein wietproefje dus, maar de Zwitsers zijn de eersten, zoals ze dat eerder ook waren met heroïneverstrekking en andere harm reduction maatregelen. Ook andere Zwitserse steden als Zürich, Genève en Lausanne, willen graag een wietexperiment.

Weinig Europese samenwerking op cannabisgebied

Wat opvalt bij deze Europese wietexperiment trend, is dat elk land het wiel zelf wil uitvinden. De onderlinge communicatie, laat staan afstemming, is minimaal. Terwijl dat toch de centrale gedachte achter de Europese Unie is: samen overleggen en samen optrekken, leren van elkaar, niet allemaal zelf het wiel uit proberen te vinden.

Een uitzondering is het EMCDDA, het kennisinstituut over drugs van de EU. Gisteren verscheen ‘Cannabis laws in Europe: questions and answers for policymaking’, een degelijk overzicht van de stand van zaken.

Eén kaartje (zie hierboven) uit het rapport vervulde me als Nederlander met schaamte. Het laat zien in welke Europese landen je opgesloten kunt worden voor bezit van een kleine hoeveelheid cannabis voor eigen gebruik. Ons land is donkerblauw gekleurd; opsluiting is hier mogelijk.

Hoe lang blijven wij blowers nog vogelvrije proefkonijnen? Wanneer stopt het experiment dat cannabisverbod heet?

[openingsbeeld: Bowonpat Sakaew/Shutterstock]

(advertentie)