Topstories

(advertentie)

Deze week verscheen het boek ‘De achterkant van Nederland – Hoe onder- en bovenwereld verstrengeld raken‘ van bestuurskundige Pieter Tops en Volkskrant journalist Jan Tromp. De auteurs spraken ‘met wanhopige burgemeesters maar trokken ook naar achterbuurten om zich onder te dompelen in de wereld van drugsbazen, motorclubs en kampers’. Een recensie door VOC-voorzitter Derrick Bergman.

‘De achterkant van Nederland’

Anders dan je zou verwachten van een wetenschapper en een door de wol geverfde journalist is ‘De achterkant van Nederland‘ vooral een boek met sterke verhalen. Van onderzoek of harde cijfers is geen sprake. Zo keert de 800 miljoen euro terug die in Tilburg jaarlijks met cannabisteelt verdiend zou worden. Dit cijfer, in 2014 door de politie naar buiten gebracht, is een beetje de nieuwe exportmythe geworden; alle media nemen het cijfer over, terwijl de onderbouwing flinterdun is. De enige bron is één spijtoptant die zichzelf bij de politie heeft gemeld en in ruil voor bescherming 120 uur verklaringen over de cannabisteelt heeft afgelegd.

Verbod oorzaak van alle problemen

Maar goed, eigenlijk doet het er weinig toe hoezeer cijfers worden overdreven of verzonnen. De schande is dat alle problemen één oorzaak hebben: het feit dat cannabisteelt nog steeds verboden is. Ook al verkopen de coffeeshops al meer dan veertig jaar cannabis, incasseert de overheid jaarlijks 400 miljoen belastinggeld bij die shops en ook al is zeventig procent van de Nederlanders vóór legalisering.

De auteurs van ‘De achterkant van Nederland‘ lijken maar niet te begrijpen dat het verbod het grote probleem is en niet de plant of de bewoners van Brabant. Veruit de meeste Nederlanders zien geen kwaad in het kweken van cannabis en begrijpen dat als iets verkocht wordt, iemand het moet produceren. Dit morele aspect blijft niet helemaal buiten beschouwing.

Rechtsgevoel

Op pagina 70 lezen we bijvoorbeeld: ‘Voor één keer formuleren we het plechtig; je hebt rechtsdelicten en er zijn wetsdelicten. In het eerste geval is sprake van schending van basale normen die door bijna iedereen worden gedeeld; het rechtsgevoel is aangetast. Maar bij wetsdelicten gaat het om de altijd ook wat willekeurige ordening van het maatschappelijk verkeer, via de wet. Dat type delict weerspiegelt ook maatschappelijke machtsverhoudingen en is daarom vrijwel nooit onomstreden.’

Volksmenner Max Daniel, voormalig hoofd van de Taskforce Aanpak Georganiseerde Hennepteelt, vertelt schaamteloos over de  “guerillacommunicatie” campagne die hij vanaf 2007 leidde om cannabis te demoniseren

Hier raken Tromp en Tops de kern. Iemand beroven, neersteken of verkrachten schendt ieders rechtsgevoel. Maar dat geldt niet voor het kweken van cannabis, dé motor achter de parallele economie die de auteurs beschrijven. Ze bieden soms onthullende inkijkjes in de Hollandse Hennepoorlog, die van bedrog en manipulatie aan elkaar hangt. Let wel: van de kant van de autoriteiten.

Volksmenner Max Daniel, voormalig hoofd van de Taskforce Aanpak Georganiseerde Hennepteelt, wordt op zijn verzoek anoniem opgevoerd. Schaamteloos vertelt hij over de  “guerillacommunicatie” campagne die hij vanaf 2007 leidde om cannabis te demoniseren. Een schietpartij op een snelweg? “We hebben het meteen geframed als een conflict in de hennepwereld”. De “Cannachopper”, die alle voorpagina’s haalde? Het was fake news: “Eerlijk gezegd was het voornamelijk beeldvorming … De Cannachopper heeft maar een paar keer gevlogen. Maar we hebben aan dat ding heel veel aandacht besteed in de media. Het beeld was dat die chopper 24 uur per dag in de lucht was.”

Jacht op Eindhovense coffeeshopondernemer

Bij sommige voorbeelden rijst de vraag wie nou wie ondermijnt. Zoals bij de jacht op een Eindhovense coffeeshopondernemer. Het geld dat de man verdiende met zijn vergunde coffeeshop investeerde hij in onroerend goed, vooral studentenhuisvesting. “De gemeente, de belastingdienst, de brandweer en de politie besloten de man te gaan opjagen”, lezen we op pagina 224. En: “De bedoeling was de man gek te maken. En in diskrediet te brengen bij banken en andere relaties. Zijn advocaat sprak van een ‘heksenjacht’”. Het zal veel ondernemers in de cannabisbranche – helaas – bekend voorkomen.

Bedreigde burgemeester Helmond

In elke oorlog is de waarheid het eerste slachtoffer en de Hollandse Hennepoorlog is geen uitzondering. Dat blijkt ook uit het verbijsterende interview met Fons Jacobs, ex burgemeester van Helmond. Nog steeds weet hij niet of de breed uitgemeten bedreiging aan zijn adres eigenlijk wel heeft bestaan. Jacobs vertelt hoe er destijds op hem in is gepraat door de officier van justitie, veiligheidsadviseurs, politietop en de locoburgemeester. ‘Ze zetten mij onder druk. Ik zou tijdelijk mijn post moeten verlaten. … Weet je, ze praten je angst aan. Ze vertelden dat niet alleen mijn persoon werd bedreigd, maar ook onze woning. Ze spraken zelfs over mannen met raketwerpers.’

Opstelten en de exportmythe

Het echte verhaal achter deze ‘bedreiging’, door Opstelten handig uitgebuit om de wietpas en de rest van zijn repressieve wanbeleid door te drukken, is helaas niet in ‘De Achterkant van Nederland’ te vinden. En aan de oplossing van de problemen rond cannabis, eindelijk legaliseren, maken de auteurs maar een paar alinea’s vuil. Met hetzelfde gemak als waarmee ze de verhalen van één spijtoptant voor waarheid aannemen, geloven Tops en Tromp nog steeds in de exportmythe: “De markt van hennep en pillen is een exportmarkt. De discussie over legalisering of regulering van de binnenlandse markt is om die reden vooral een non-discussie. Het zal aan de criminele productie geen einde maken.”

Ik stel voor dat de heren voor hun volgende boek een reisje maken naar een paar van de acht Amerikaanse staten die cannabis hebben gelegaliseerd. Zoals Californië, de zesde economie ter wereld. En dan graag terug komen met sterke verhalen én harde cijfers.

[openingsbeeld: papi8888/Shutterstock]

(advertentie)