Topstories

(advertentie)

Vanaf  1 juli 2017 treden nieuwe limieten voor drugsgebruik in het verkeer in werking. De limieten gelden voor cannabis, cocaïne, GHB en amfetamineachtige stoffen (zoals speed  en  XTC). De politie gaat dit controleren met speeksel- en bloedtesten. Een speekseltest wordt alleen afgenomen bij afwijkend rijgedrag. 

‘Wij zijn rastafari’s’

Bij de uiteenlopende werkzaamheden die ik doe, kom je van alles tegen: een jongen van 19 jaar zit in een nazorginstelling die ex-gevangenen begeleidt bij hun terugkeer naar de samenleving. Hij blowt, net als zijn vader en moeder. “Wij zijn rastafari’s”. Hij legt uit dat cannabis bij zijn cultuur hoort. Maar in de instelling mag je geen alcohol of drugs gebruiken. Om dat te laten controleren moet deze jongen regelmatig urine afstaan. Hij vraagt zich af hoe lang cannabisgebruik zichtbaar is in zijn urine. Ook vraagt hij zich af of het misschien helpt als hij heel veel water drinkt als hij in het weekend thuis blowt.

Meer dan roesmiddel of medicijn

Dit soort kwesties intrigeert mij altijd mateloos. Er schieten allerlei vragen door mijn hoofd. Is de ‘geen drugs/ geen alcohol- regel’ een algemene huisregel bij nazorginstellingen? Of kun je zo’n voorwaarde alleen opleggen als er een duidelijke link is met de problematiek waarvoor iemand daar zit? Het verblijf in de instelling heeft volgens de jongen niets te maken met zijn cannabisgebruik. Rastafari’s zien ‘ganja’ als een gift van God. Het wordt voornamelijk gebruikt tijdens de twee belangrijkste rituelen reasonings en nyabingi. Cannabis is in zijn geval meer dan het simpelweg gebruiken van een roesmiddel of medicijn. Het is onderdeel van een ideologie en manier van leven.

Geen wiet, wel alcohol

Dat je binnen de instelling tijdelijk niet mag drinken en blowen kan ik me ergens wel voorstellen. Maar dat dit ook niet zou mogen als hij in het weekend thuis is, vind ik vreemd. Alcohol zou hij immers wel ongestraft kunnen drinken als hij thuis is in het weekend. Een paar biertjes op vrijdag zijn op maandagochtend bij de plastest echt niet meer te achterhalen. THC blijft daarentegen wekenlang zichtbaar in urine of bloed. Hoe lang precies hangt af van iemands lichaamsgewicht, metabolisme (stofwisseling) of gebruiksfrequentie (meer info vind je HIER op de site van Drugsinfoteam).

Ik adviseer hem om de kwestie voor te leggen aan de leiding. Misschien kan er een uitzondering worden gemaakt voor rastafari’s.

Het is vrijwel ondoenbaar om aan te tonen dat iemand daadwerkelijk onder invloed is van cannabis. De invoering van deze testen op THC in het verkeer is al verschillende keren uitgesteld omdat er geen betrouwbare speekseltesten voorhanden waren

Over testen gesproken. Het verwondert me dat ik nog niks heb gelezen over die speekseltesten die druggebruik bij automobilisten moeten aantonen. Zou het deze keer écht doorgaan? Vanaf 1 juli 2017 treden de nieuwe limieten voor cannabis, cocaïne, GHB en amfetamineachtige stoffen (zoals speed  en  XTC) in werking.   Maar werkt een speekseltest in het verkeer wel? In speeksel is THC 14 uur na inname nog zichtbaar. Het lijkt me sterk dat iemand nog onder invloed is als hij een halve dag daarvoor geblowd heeft.

Valse testuitslagen

Het is vrijwel ondoenbaar om aan te tonen dat iemand daadwerkelijk onder invloed is van cannabis. De invoering van deze testen op THC in het verkeer is al verschillende keren uitgesteld omdat er geen betrouwbare speekseltesten voorhanden waren. Zo bleken mensen die bloot waren gesteld aan wiet- of hasjlucht namelijk ook positieve resultaten te geven op bestaande speekseltesten. Daarom kunnen dat soort testen alleen als pretest  (vooraf-test) worden gebruikt. De definitieve vaststelling moet plaatsvinden met behulp van een bloedtest op het politiebureau. Een omslachtige maatregel die veel tijd in beslag neemt en erg duur is.

Een van de belangrijkste Nederlandse experts op dit gebied – professor Uges – legde me enkele jaren geleden uit dat het niet mogelijk was om elke willekeurige automobilist te testen. De politie zou in praktijk een voorselectie moeten doen, waarbij automobilisten op basis van uiterlijke kenmerken en gedragingen voor de speekseltest in aanmerking komen. Stropdas: geen speekseltest. Petje en sneakers: wel een speekseltest. Ik zie het al helemaal voor me.

Wat gebeurt er op 1 juli?

Ik vraag me af of er inmiddels nieuwe speekseltesten zijn ontwikkeld die wel betrouwbaar zijn. Een test die mensen vrijstelt die per ongeluk de uitgeblazen adem van een blower hebben binnen gekregen. En een test die aantoont of iemand –  pak hem beet –  de afgelopen 3 uur met THC in aanraking is gekomen, in plaats van gisterenmiddag. Vanaf wanneer gaat de politie die testen gebruiken? Gelijk al vanaf 1 juli? Persvoorlichters van de twee betrokken ministeries, de politie en Veilig Verkeer Nederland kunnen mijn vragen niet beantwoorden. Het is natuurlijk mogelijk dat er inmiddels allerlei voorbereidingen worden getroffen maar dat de persvoorlichters gewoon niet op de hoogte zijn.

Maar het zou me ook niets verbazen als het nog steeds niet is gelukt om een betrouwbare test te ontwikkelen. Ik verleg mijn zoektocht naar instellingen die dit soort testen ontwikkelen. De persvoorlichtster van  het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) meent dat de politie wel speekseltesten heeft ingekocht. Maar het NFI heeft die testen niet zelf ontwikkeld. Ze weet daarom niet of de testen betrouwbaar zijn. Bij de SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) vertelt een voorlichter me dat de invoering van de speekseltest binnenkort doorgaat. Maar het fijne weet hij er niet van.

Veilig verkeer(d)

Hoe langer ik erover nadenk hoe vreemder ik het vind. Natuurlijk moet je niet achter het stuur kruipen als je (tijdelijk) niet in staat bent om je veilig in het verkeer te begeven. Vanwege drugs, medicijnen of alcoholgebruik, maar evengoed vanwege stress, vermoeidheid, afnemende concentratie door een gevorderde leeftijd, of andere factoren. Maar hoe ga je als politie-agent bewijzen dat iemand niet in staat is om veilig te rijden?

Mijn stevig bejaarde moeder gebruikte de afgelopen tijd cannabis-olie voor lang aanhoudende pijn in haar rug. Geen idee of er naast CBD wat THC in die olie zat. Ik vraag me af of de agent mijn moeder eruit zou halen voor een speekseltest. De pretest zou zij in ieder geval met succes doorstaan. Ik heb haar nog nooit betrapt met een petje en sneakers.

[openingsbeeld: Merrimon Crawford/Shutterstock]

(advertentie)