Handig én belangrijk • 5 bijwerkingen van wiet

NIEUWS 04 januari 2019

Honderden miljoenen mensen op aarde gebruiken wiet, voor recreatieve doeleinden of als medicijn. De onstuitbare legaliseringsgolf betekent ook dat er veel ‘debutanten’ bijkomen, die wellicht nog onbekend zijn met mogelijke bijwerkingen van cannabis. Voor hen en voor iedereen die alles wil weten over zijn favoriete genotsmiddel en/of medicijn verklaren we de 5 belangrijkste!

Is cannabis verslavend?

Cannabis activeert cannabinoïde receptoren (CB1) in het beloningssysteem van de hersenen. De CB1 receptor is een aan proteïnen gekoppelde cannabinoïde-receptor in het perifere centrale zenuwsysteem die geactiveerd wordt door endocannabinoïden. Deze activiteit triggert neurologische respons die de mogelijkheid vergroot dat iemand opnieuw wil gebruiken. Een proces dat men ‘beloning’ noemt.

En laten we eerlijk zijn: wiet en hasj zijn een belonende substantie en we voelen ons goed als we het gebruiken. Dit komt met name door de neurotransmitter dopamine. Geen gebrek aan belonende activiteiten en substanties natuurlijk in ons dagelijks leven: denk behalve aan cannabis aan alcohol, suiker, gokken, shoppen enzovoorts. Allemaal dingen die plezierig (kunnen) zijn en effect sorteren op het beloningssysteem in je brein.

“Alles dat beloning creëert kan misbruikt worden”, stelt Adie Wilson-Poe die al meer dan 10 jaar het endocannabinoïden-systeem (ECS) bestudeert aan de Washington University School of Medicine. Dus de eigenlijke vraag hier luidt: wat is de relatieve verslavingsgevoeligheid van cannabis vergeleken bij andere substanties? Wiet en hasj zijn in ieder geval minder verslavend dan nicotine, alcohol en andere drugs.

Wat betekenen de termen ‘psychoactief’ en ‘bedwelmend’ (intoxicatie)?

Iedere stof of substantie die het functioneren van het brein beïnvloedt wordt beschouwd als psychoactief. Een verandering in de hersenactiviteit kan in vele vormen voorkomen, denk aan slaperigheid bij narcose, het kalmeren/ontspannen na een benzodiazepine of de verdoving van een tandartsspuitje.

Intoxicatie is een veranderde staat van bewustzijn, waarbij je een verslechtering ervaart van je fysieke en/of mentale functioneren. Niet alle psychoactieve stoffen veroorzaken intoxicatie, maar alle intoxicanten zijn wel psychoactief.

Wat is Cannabis Use Disorder (CUD)?

CUD, letterlijk een ‘cannabisgebruik stoornis’, kan je het eenvoudigst beschrijven als een ‘verslechtering of verlies van controle door schadelijke of ongewenste effecten’. Volgens het wetenschappelijke onderzoek ‘Marijuana Addictive Disorders: DSM-5 Substance-Related Disorders‘ zou je CUD kunnen hebben als je in één jaar minimaal 2 van de volgende criteria ervaart:

Cannabis wordt vaak langer en meer gebruikt dan de bedoeling was
Een groot deel van je tijd wordt besteed aan activiteiten om cannabis te bemachtigen, te gebruiken of te herstellen van de effecten
Je smacht naar of hebt een sterk verlangen naar het gebruik van wiet/hasj
Herhaaldelijk cannabisgebruik resulteert in het falen om belangrijke plichten te vervullen op werk, school of thuis
Cannabisconsumptie gaat door ondanks dat je blijvende of herhaalde sociale of interpersoonlijke problemen hebt veroorzaakt door of verergerd door de effecten van wiet/hasj
Belangrijke sociale, hobbymatige of recreatieve activiteiten worden opgegeven of verminderd dankzij cannabisgebruik
Cannabis wordt herhaaldelijk gebruikt in situaties die fysiek gevaarlijk kunnen zijn
Het gebruik wordt voortgezet ondanks dat je weet dat je vaker fysieke of psychische problemen hebt die wellicht niet veroorzaakt of verergerd worden door cannabis
Tolerantie, wat gedefinieerd wordt als een noodzaak voor aanzienlijk gestegen hoeveelheden cannabis om intoxicatie of gewenste effecten te bereiken, of als een merkbaar afgenomen effect terwijl je dezelfde hoeveelheden cannabis gebruikt
Ontwenningsverschijnselen, die ofwel worden gemanifesteerd door de karakteristieke ‘afkickverschijnselen’ van cannabis ofwel wanneer je een nauw gerelateerde substantie gebruikt om die ontwenningsverschijnselen te vermijden

Wat is Cannabinoid Hyperemesis Syndrome?

Hyperemesis wordt gedefinieerd als cyclische episodes van misselijkheid en overgeven, veroorzaakt door cannabisgebruik. Ofwel, een overgevoeligheid voor wiet. Een tijdlang dacht men dat plantenvoeding of pesticiden verantwoordelijk waren voor dit fenomeen. Maar volgens Adie Wilson-Poe van de Washington University School of Medicine, wijst meer recent en steviger onderzoek naar een teveel aan cannabinoïden in het lichaam als oorzaak.

Het stoppen met cannabis is de meest effectieve behandeling voor hyperemesis. En de beste methode om acute misselijkheid te bestrijden is een heet bad/douche nemen, of het aanbrengen van een topical met capsaïcine (dat is de actieve component in o.a. chilipepers en paprika’s).

Wat is een tolerantie-pauze en wat zijn de voordelen?

Excessief cannabisgebruik kan leiden tot een tolerantie-opbouw. Dat is niet anders dan bij veel andere substanties, zoals bijvoorbeeld alcohol. Een substantie verliest zijn vermogen om de gewenste effecten te produceren bij herhaald gebruik. De oplossing hiervoor is om de tolerantie te verminderen met periodieke pauzes in de consumptie, ofwel ’tolerance breaks’.

Wilson-Poe: “Hoewel wetenschappers het mechanisme van tolerantie niet volledig begrijpen, is er bewijs dat aantoont dat de werking van de CB1 receptor vermindert bij chronische wietgebruikers.” Maar gelukkig is een onthoudingsperiode van 48 uur voldoende om die werking weer op hetzelfde niveau te brengen als dat van iemand die geen wiet of hasj rookt.

In de uit 2015 stammende studie ‘Rapid Changes in Cannabinoid 1 Receptor Availability in Cannabis-Dependent Male Subjects After Abstinence From Cannabis‘ leren we dat cannabis afhankelijkheid wordt geassocieerd met CB1R ‘downregulatie’. CBR1 is een proteïne-gebonden cannabinoïde-receptor in het perifere zenuwstelsel die wordt geactiveerd door endocannabinoïden. Dat draait echter snel – na maximaal 2 dagen – om als je stopt met cannabis, al kan die periode wel iets toenemen naarmate je langer wiet gebruikt (hebt) in je leven.

Dan de voordelen van een tolerantie-pauze. Voor patiënten en recreatieve consumenten betekent het dat ze hun lichaam gevoeliger kunnen maken, zodat ‘dose escalation’ – ofwel het verhogen van de hoeveelheid cannabis – voorkomen wordt. Dat scheelt niet alleen geld, maar het is ook de sleutel om te verhinderen dat het lichaam een fysieke afhankelijkheid ontwikkelt van cannabis – hetgeen zich uit in ontwenningsverschijnselen als je stopt met wiet of hasj…