Topstories

(advertentie)

Door de jaren heen heb ik veel pioniers en levende legendes uit de cannabiswereld ontmoet en geïnterviewd. Een uitzondering is Harm Dost, die in de jaren zeventig landelijk bekend werd nadat hij in Duitsland was gearresteerd voor het verkopen van hasj aan Duitsers in zijn woonplaats Arnhem. Helaas zal het er niet meer van komen, want Dost blijkt in februari te zijn overleden in Brazilië. 

Fools Paradise

Harm Dost wordt geboren in Arnhem, studeert sociologie en werkt begin jaren zeventig voor de stichting Release, een alternatieve hulpverleningsinstelling waar jongeren terecht kunnen met vragen over onderwerpen als abortus, drugs, geldproblemen en kraken. Bij het Release-crisiscentrum aan de Utrechtseweg in Arnhem helpt Harm mensen met afkicken van heroïne, die sterk in opmars is. En hij verkoopt hasj, ook aan mensen die niet aan het afkicken zijn.

In 1974 opent hij aan de Hommelseweg een jongerencentrum: Fools Paradise. Voor zover ik weet is dit de allereerste coffeeshop van Arnhem. In de jaren negentig ben ik er eens geweest voor de HighLife coffeeshoptest. Ik herinner me een bovenverdieping met een fijne jaren zeventig sfeer, meer een huiskamer dan een coffeeshop. De hasj werd nog per portie gesneden met een groot mes en gewogen met een mechanische weegschaal.

Duitse celstraf voor hasjverkoop in Nederland

Terug naar de seventies. Op 10 september 1975 arresteert de Duitse politie Harm Dost bij de grensovergang Kleef. Wekenlang weet niemand waar hij is gebleven. In de gevangenis van Wuppertal, zo blijkt, omdat hij bij Release hasj heeft verkocht aan Duitsers. De rechter veroordeelt Harm hiervoor op 11 mei 1976 tot drie jaar en negen maanden celstraf en merkt daarbij op: ‘Als de Nederlandse justitie niet optreedt dan zal de Duitse justitie dat wel doen.’

 

 

Er is dan al een aktiekomitee – in de spelling uit die jaren – ‘Harm Dost moet vrij’, opgericht door Release Arnhem, de lokale afdelingen van drie politieke partijen en jongerencentrum Willem I. Zij vinden het belachelijk dat de Duitse justitie Nederlanders probeert te vervolgen voor iets dat zij in Nederland hebben gedaan. De zaak Dost krijgt steeds meer aandacht in de media en er worden Kamervragen gesteld.

Uiteindelijk zit Harm anderhalf jaar vast; hij wordt in februari 1977 bij Venlo over de grens gezet. Kort daarna geeft hij een feestje aan de grens om zijn vrijheid te vieren, waarbij naar verluidt honderden ballonnen worden opgelaten, met aan elke ballon een zakje wiet.

Harm Dost en de snijplanken

Maar de Duitse justitie is nog niet klaar met de Arnhemmer. Ze vaardigen een internationaal arrestatiebevel uit, dat hem in de zomer van 1984 opbreekt als hij op vakantie is in Tenerife. De Spaanse politie pakt hem op en levert hem uit aan Duitsland.

Het verpletterende vonnis: tien jaar celstraf. Deze keer zit Harm drie-en-een-half jaar in voorarrest. In hoger beroep wordt het vonnis vernietigd omdat de Duitse politie ten onrechte Nederlandse politie en justitie dossiers heeft gekregen. Zijn nieuwe straf, een jaar en negen maanden, heeft Harm al ruim in voorarrest gezeten, dus komt hij op 30 oktober 1987 vrij. Het jaar daarna neemt hij als ‘Harm Dost en de snijplanken’ een carnavalsnummer op, ‘Geef die joint eens door’.

‘Wiet van Nederlandse bodem is nu de beste van de wereld’ (1990)

Rond 1990 opent Harm een van de eerste growshops van Arnhem. Hij ziet ‘een gouden toekomst voor Nederwiet, skunk, Northernlight en hoe de geestverruimende produkten afkomstig van Nederlandse bodem nog meer mogen heten’, bericht de krant NRC.

Zoals gewoonlijk neemt Harm geen blad voor de mond: ‘Omdat er door het formele verbod op softdrugs geen sprake is van een kwaliteitscontrole door ambtenaren van de warenwet, krijgt de consument vaak de grootst mogelijke zooi aangeboden. Wiet van Nederlandse bodem is nu de beste van de wereld en de teler weet tenminste wat hij rookt.’

Dagblad Trouw publiceert in 1994 een mooi portret van Harm. Hij runt dan twee “softshops”, zijn lange haar is er af en hij wil niet met zijn ‘nieuwe gezicht in de krant’. ‘Zijn Arnhemse klanten weten wie Dost is’, schrijft de verslaggever, ‘en kennen de plek waar ze Harm moeten vinden. Maar buiten Arnhem heeft hij totaal geen behoefte aan erkenning: hij wenst ook niet meer aangesproken te worden op zijn verblijf achter Duitse tralies.’

Twintig blowers bij Harm op de bank

De bekendste huisdealer van het land is voorzitter van de net opgerichte ‘Vereniging van Arnhemse Softshopexploitanten’. Een van zijn shops is overdag open, de andere ’s avonds. Van buiten zijn ze niet als verkooppunt herkenbaar, in de Wielakkerstraat staat alleen in plakletters HARM op de deur. Ook de Trouw-verslaggever valt de huiskamersfeer op: ‘Op de plek waar Dost een paar jaar geleden nog woonde, zitten nu zo’n twintig jongeren te blowen in een oud bankstel en aan een grote tafel: het enige meubilair dat Dost na zijn gevangenschap bezat.’

Harm zegt dat hij natuurlijk vóór legalisering is, ‘maar op de dag dat dit gebeurt, hou ik er direct mee op en ga ik met pensioen’. ‘Zo zit ik nu eenmaal in elkaar. Ik kom uit een zeevarende familie, en de behoefte te ontsnappen aan een vast patroon is groot.’

Uiteindelijk is Harm Dost geen fan van legalisering

Legalisering in Nederland heeft Harm Dost niet meer mee mogen maken. De laatste jaren van zijn leven woont hij in Brazilië. In 2014 publiceert hij op de opiniewebsite Joop een opmerkelijk stuk tégen legalisering: ‘Eén simpele regel is oplossing cannabisbeleid’.

Cannabis hoeft helemaal niet gelegaliseerd te worden, schrijft Harm. ‘Want wie wil er nu dat zoiets moois uiteindelijk in handen komt van dezelfde internationale criminele organisaties die ook tabak verkopen? Wie zit er nu te wachten op spannende F1-races tussen Red Bull, Super Skunk en Johnny Walker? En wie wil nu 500 procent belasting betalen aan de Nederlandse staat over een product dat je gewoon in je achtertuintje kunt kweken?’

Lees dit stuk vooral, zou ik zeggen. Niet omdat het echt dé oplossing bevat, maar wel omdat het vintage Harm Dost is: onafhankelijk, gedurfd en geestig. Een vrijdenker. En een icoon van onze Nederlandse cannabiscultuur. Vorige maand bracht de website ArnhemscheCourant het nieuws dat Harm Dost in februari 2022 in Brazilië is overleden, 74 jaar oud…

(advertentie)