Topstories

(advertentie)

Coffeeshops worden jarenlang vervolgd vanwege een te grote voorraad. Aan het einde van de rit halen ze meestal hun gelijk bij de rechter. Binnen justitiekringen is men er al lang uit. Er moet een einde komen aan het onduidelijke cannabisbeleid. Waarom blijft justitie dan toch doorgaan met de geldverslindende, kansloze rechtszaken tegen coffeeshops?

Hulpverleners, preventiewerkers, sociologen, criminologen, brandweerlieden, burgemeesters, rechters, ervaringsdeskundigen… Iedereen die zich iets meer in het onderwerp heeft verdiept, komt vroeg of laat tot de conclusie dat er een oplossing moet komen voor de ongeregelde achterdeur. Dat is ook steevast de boodschap van deskundigen die politiek Den Haag hierover informeren.

Stug doorgaan met vervolgen coffeeshops en henneptelers

Politie en justitie mogen hun mening formeel niet uitdragen. Zij moeten het beleid van de overheid in principe gewoon uitvoeren, ook als dat haaks op hun eigen visie staat. Bij cannabiskwesties blijkt dat regelmatig tot wroeging te leiden. Ook binnen de gelederen van justitie en politie overheerst de mening dat vervolging van coffeeshops en henneptelers een heilloze zaak is. Naar buiten toe blijven ze echter stug doorgaan met het oprollen van hennepkwekerijen en aanpakken van handelsvoorraden. Probleem daarbij is dat ze de ‘zaak’ vaak niet rond krijgen en dat rechters straffen uitdelen die naar hun smaak te soft zijn.

Om niet helemaal als malle Pietje te worden versleten hebben ze daarom een nieuwe strategie bedacht: het ondermijnen van vermeende criminelen. Dat houdt in dat je vermeende criminelen het leven zo zuur mogelijk maakt. Je valt ze continu lastig, legt beslag op hun bezittingen en stelt vragen aan mensen in hun omgeving. Kortom: je laat ze voortdurend weten dat je ze op de korrel hebt. Het doel daarbij is niet om iemand voor de rechter te krijgen, maar om hem of haar zoveel mogelijk dwars te zitten.

Politie en justitie spelen voor rechter

Persoonlijk vind ik dit een zeer zorgelijke ontwikkeling. Ik schreef er al eerder over in een column in de Highlife. In feite komt het er op neer dat politie en justitie voor eigenrechter spelen. In Nederland is het uitdelen van straffen voor wetsovertredingen de taak van de rechter. Dat garandeert een eerlijke en zorgvuldige rechtsprocedure en beperkt het risico dat onschuldige mensen bestraft worden. Toen ik mijn bezorgdheid over de ondermijning van de rechtsstaat laatst deelde met een hoogleraar die ik zeer respecteer, antwoordde hij tot mijn grote verbazing: “Ik begrijp dit wel. Er zijn te veel D’66 rechters in Nederland. De straffen die zij uitdelen zijn veel te laag.”

Het idee dat rechters te links zijn, is een veelgehoorde klacht in PVV-kringen. D’66 is echter niet links, schrijft Harry Lensink terecht in Vrij Nederland.  Ze behoren wel allemaal tot de intellectuele elite: “Een select netwerk van juridisch geschoolde academici met dedain voor de gewone man.” Een waarheid als een koe. Daarom is het extra bizar om zo’n uitspraak te horen uit de mond van een hoogopgeleid iemand die zelf voortdurend in elitaire kringen verkeert…

Kennelijk is de lange arm van onze overheid zo groot dat er jarenlang zinloze rechtszaken worden gevoerd om politieke belangen te beschermen

Het idee dat er strenger moet worden gestraft, is vanuit politiek oogpunt een inkoppertje waar goed mee te scoren valt. Maar streng straffen maakt onze samenleving niet veiliger, weten we uit allerlei onderzoeken. Bij RTL Late Night legde criminologe Marieke Liem het vorige week nog een keer uit. Liem heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar het effect van zwaardere straffen. Daaruit blijkt dat de kans op een goede terugkeer naar de maatschappij klein is na een celstraf  van tien jaar of langer. Sterker nog, het werkt averechts. Liem erkent dat straffen verschillende doelen heeft. Wraak is daar een belangrijk onderdeel van en bescherming van de maatschappij ook. In die zin is streng straffen gerechtvaardigd. Maar je moet mensen ook in staat stellen om na het uitzitten van hun straf opnieuw hun leven op te bouwen. En dat gebeurt met (zeer) lange gevangenissenstraffen niet.

Politiek en rechtspraak

Het is lastig te verkroppen. Iemand die slechts drie gevangenisstraf jaar krijgt terwijl hij met 210 km per uur achterop een auto van een gezin klapt, waarvan de vader overlijdt en twee kinderen levenslang gehandicapt blijven. En toch, valt er veel te zeggen voor het Nederlandse rechtssysteem. Soms vergeten we dat misschien wel eens. Maar als we ons systeem vergelijken met dat in veel andere landen, dan mogen we ons gelukkig prijzen dat politiek en rechtspraak in Nederland gescheiden zijn. Je moet er toch niet aan denken dat je vanwege ideeën die niet stroken met de machtshebbers in de bak belandt.

En dat is nu precies het punt waarover ik me zorgen maak. Formeel zijn rechtspraak en politiek nog steeds gescheiden in ons land. Maar kennelijk is de lange arm van onze overheid zo groot dat er jarenlang zinloze rechtszaken worden gevoerd om politieke belangen te beschermen. Ook in ons land maken feiten en deskundige analyses steeds vaker plaats voor populistische oneliners en worden adviezen van deskundigen genegeerd. Burgemeesters, officieren van Justitie en politiemensen worden overruled door politici die schaamteloos bezig zijn met het veiligstellen van hun eigen posities.

Nederlandse identiteit

Over een half jaar mogen we weer naar de stembus. Politici lopen zich al warm. Ondertussen bekruipt veel Nederlanders het gevoel dat het weinig uitmaakt op wie je stemt. Politici realiseren zich inmiddels dat ze op zijn minst de indruk moeten wekken dat ze opkomen voor waarden die mensen in het land belangrijk vinden. Dit resulteerde afgelopen zaterdag  in een treurige opsomming van wat volgens verschillende politici de Nederlandse identiteit bepaalt. Respect, tolerantie en vrijheid werden veelvuldig genoemd. Vaak in combinatie met homo’s en gelijkwaardigheid van vrouwen. Dat durft iedereen nu wel te roepen.

Lichtend voorbeeld

Voor mij hoort erkenning van wetenschap en deskundigheid ook in dat rijtje. Het zou politiek Den Haag sieren als ze hun beslissingen meer baseren op expertise van mensen die ergens voor hebben doorgeleerd of kennis hebben opgebouwd door eigen ervaring. Het kersverse nieuws dat de Tilburgse burgemeester Noordanus medicinale cannabisconsumenten toestaat om hun eigen wiet te kweken is wat dat betreft een lichtend voorbeeld. Noordanus ging voor de zomervakantie in gesprek met vertegenwoordigers van de Patiëntengroep Groep Medicinale Cannabis Gebruikers (PGMCG).

Laten we hopen dat politiek Den Haag eindelijk ook gaat luisteren naar al die (ervarings)deskundigen die al jaren roepen dat de strijd tegen cannabis niet werkt!

[openingsbeeld: MaryValery/Shutterstock]

(advertentie)