Topstories

(advertentie)

Bijna twee jaar geleden deed het Zuid-Afrikaanse Hooggerechtshof een historische uitspraak. Het hof, voorgezeten door rechter Raymond Zondo, oordeelde dat het verbod op cannabis voor eigen gebruik strijdig is met de grondwet. In augustus 2020 kwam de regering eindelijk met het wetsvoorstel om dit vonnis in wetgeving om te zetten.

Eén ons wiet op zak is toegestaan in Zuid-Afrika

Tijdens een persconferentie verklaarde justitieminister Ronald Lamola: ‘Dit wetsvoorstel regelt het gebruik en bezit van cannabis en het kweken van cannabisplanten door een volwassene voor persoonlijk gebruik. Het geeft de limiet aan van de hoeveelheid cannabis die een volwassene kan bezitten en maakt het roken van cannabis op openbare plaatsen strafbaar.’

De belangrijkste limieten op een rijtje:

• Volwassenen mogen maximaal 600 gram cannabis per persoon in huis hebben en maximaal 100 gram cannabis bij zich dragen
• Huishoudens met meer dan één volwassene mogen maximaal 1200 gram cannabis in huis hebben
• Volwassenen mogen maximaal vier bloeiende planten kweken in hun huis en/of tuin of maximaal acht als er meer dan twee volwassenen wonen
• Bezit van cannabiszaden en zaailingen van maximaal 15 centimeter hoog of breed is onbeperkt toegestaan

Beter dan Nederland, maar toch niet goed genoeg

Dat lijkt misschien best redelijk, zeker vergeleken met de situatie in Nederland. Hier mag je nul planten kweken: maximaal vijf planten kunnen worden gedoogd, maar bij ontdekking neemt de politie ze onherroepelijk in beslag. In ons land mogen volwassenen maximaal 30 gram cannabis in huis hebben en maximaal 5 gram bij zich dragen, maar ook hier gaat het om gedogen. De politie kan altijd alle cannabis afpakken die ze in je huis of op je persoon aantreffen.

Vergeleken met Nederland is het Zuid-Afrikaanse voorstel dus beter. Maar dat wil zeker niet zeggen dat het voorstel goed is. Een van de scherpste critici is Ras Gareth Prince, een Rastafari cannabis-activist die een sleutelrol speelde bij de strijd die culmineerde in het historische vonnis van het Hooggerechtshof. In de Daily Maverick maakte hij gehakt van de nieuwe wietwet.

Niet heel erg in lijn met de grondwet

De Zuid-Afrikaanse grondwet, een van de jongste ter wereld, is gebaseerd op vier principes: gelijkheid, waardigheid, rechtvaardigheid en vrijheid. De nieuwe wietwet respecteert, bevordert of beschermt geen van die vier principes, betoogt Prince. ‘In feite bestendigt het voorstel het idee dat cannabis iets is dat gevaarlijker is dan alcohol en tabak en sterk gereguleerd moet worden.’

Wie iemand van 17 zonder toezicht een wietplant laat verzorgen, kan 15 jaar gevangenisstraf krijgen. Op moord staat ook 15 jaar in Zuid-Afrika

En daar wringt de schoen. Prince: ‘Het is dit soort denken dat door het Hooggerechtshof ongrondwettig is verklaard. De regering kreeg de opdracht om dat te veranderen en de cannabisgemeenschap redelijkerwijs te accommoderen en op te nemen in de Zuid-Afrikaanse samenleving.’

Krankzinnige straffen voor onbenullige wietovertredingen

Het wetsvoorstel bevat vijf pagina’s met verbodsregels en strafbare gedragingen met cannabis. Niet alleen consumptie in de openbare ruimte is strafbaar, ook elke vorm van verkoop of ruil van zelf gekweekte cannabis, consumptie in je eigen huis die zichtbaar is vanaf de straat (!) en consumptie in de buurt van een volwassenen die dit afkeurt of van kinderen.

Cannabis roken in een auto kan met maximaal 4 jaar celstraf worden bestraft. Wie iemand van zeventien zonder toezicht een wietplant laat verzorgen, kan 15 jaar gevangenisstraf krijgen. Op moord staat ook 15 jaar in Zuid-Afrika. Hoe je het ook wendt of keert: de cannabisconsument wordt nog steeds totaal anders behandeld dan de consument van tabak of alcohol. Terecht benadrukt Prince dat drugsmisbruik een volksgezondheidsprobleem is, niet een probleem voor het justitie apparaat.

Cannabis hoort niet thuis in de strafwet

Hij krijgt bijval van de inmiddels gepensioneerde rechter Edwin Cameron, die medeverantwoordelijk is voor de historische cannabis uitspraak van het Hooggerechtshof uit 2018. In een fantastisch opinie artikel met de titel ‘Enemies of the state: how the war on drugs has failed South Africa’ schrijft Cameron: ‘Dit is geen kwestie van strafrecht – en het is zeker geen kwestie van nationale veiligheid. Vanuit het oogpunt van volksgezondheid is er geen geldige reden voor het toepassen van strafrechtelijke sancties.’

Wie de tientallen pagina’s regels, eisen en voorschriften voor de wietproef doorploegt, kan niet anders dan concluderen dat ook onze regering cannabis behandelt als iets dat veel gevaarlijker is dan drank of tabak. Daar moeten we dus juist vanaf.

Cannabis hoort niet thuis in de strafwet. Niet ons plantje is het probleem, maar het verbod.

[foto geldbiljet met wiettop: Angela Meuwsen-Sterling/Shutterstock]

(advertentie)