Topstories

(advertentie)

Waarschijnlijk heb je de term ‘ultra-processed foods’ weleens voorbij zien komen, zwaar bewerkt voedsel in het Nederlands. In een documentaire die de BBC maandag uitzond, onthullen voormalige insiders uit de voedselindustrie hoe ons voedsel verslavend werd gemaakt. Met dank aan hersenscans en de tactieken van de tabaksindustrie.

Na de jaren zeventig steeds meer mensen met overgewicht

De documentaire ‘Irresistible: Why We Can’t Stop Eating’ wordt gepresenteerd door arts en medische wetenschapper Chris van Tulleken. Hij laat aan het begin een grafiek zien van het aantal mensen met overgewicht. Tot midden jaren zeventig is de lijn vrij stabiel, in alle leeftijdsgroepen. Maar dan schiet de lijn omhoog, ook voor alle leeftijden.

Het kan bijna niet anders dan dat die stijging is veroorzaakt door de introductie van zwaar bewerkt voedsel. De voedselproducten van grote merken als Kraft, Pepsico en Unilever werden steeds complexer en kunstmatiger, met meer ingrediënten. Met testpanels werd uitgedokterd bij welke samenstelling sneller en meer van een product werd gegeten.

Grote bedrijven hebben ons voedsel ‘gesnackificeerd’

Proefpersonen werden in hersenscan apparaten geschoven terwijl ze iets aten of dronken, om te zien bij welke samenstelling het beloningssysteem in het brein maximaal oplicht. Zo ontdekte de voedselindustrie hoe belangrijk textuur van voedsel is.

Hoe zachter het product en hoe minder je dus hoeft te kauwen, hoe meer je er van zal eten. Voedsel dat in je mond smelt geeft je brein het signaal dat je minder eet dan je werkelijk doet.

Een aantal insiders uit de voedselindustrie die aan het woord komen, zijn van carrière gewisseld omdat ze hun werk niet meer met hun geweten konden rijmen. Ze leggen uit hoe de grote voedselbedrijven ons voedsel hebben “gesnackificeerd”. Vrijwel overal zit zout, vet en suiker in.

Tabaksindustrie koopt voedselbedrijven op

Wil je meer verdienen, dan kun je twee dingen doen, legt een ex-werknemer van agro-reus Cargill uit: meer verkopen of goedkopere ingrediënten kiezen. Dat laatste gebeurt op grote schaal, bijvoorbeeld met gemodificeerd zetmeel. Gewoon zetmeel verteer je langzaam, maar de gemodificeerde varianten verteer je snel, waardoor je bloedsuikerspiegel piekt.

Het wordt nog gekker. Toen de Amerikaanse tabaksindustrie zich in de jaren tachtig en negentig realiseerde dat de tabaksverkoop op termijn zou inzakken, begon ze voedselbedrijven op te kopen. Zo kocht Philip Morris, tegenwoordig Altria, in 1985 General Foods en in 1988 Kraft Foods.

De tabaksindustrie weet als geen ander hoe je producten verslavender moet maken dan ze toch al zijn. Denk aan alle toegevoegde chemicaliën als smaakstoffen en hoestremmers in sigaretten en shag. Al die kennis en ook de uitgekiende marketingtechnieken van big tobacco worden toegepast in de voedselindustrie.

Epidemie van te dikke mensen, ook in Nederland

Tegenwoordig is zwaar bewerkt voedsel overal doorgedrongen, zegt Van Tulleken in de documentaire. ‘Het wordt ontworpen en aangeprezen door een aantal van de slimste mensen op aarde om zo onweerstaanbaar mogelijk te zijn.’

Het resultaat: een overgewicht en obesitas epidemie, meer gevallen van diabetes, hart- en vaatziekten en verschillende soorten kanker, overbelasting van de zorg en heel veel menselijk leed. Ook in Nederland. Het RIVM maakte deze week bekend dat het aantal Nederlanders met overgewicht in 2050 zal zijn gestegen tot 64%.

Overheid focust op de verkeerde substantie (cannabis)

Tijdens het kijken naar deze ontluisterende documentaire smaakte mijn zak chips – zout, vet en suiker – steeds minder lekker. En niet voor het eerst ergerde ik me aan de hypocrisie van onze overheid, die de mond vol heeft over de vermeende gevaren van cannabis. Maar als het over de voedselindustrie gaat, laat men zich door lobbyisten inpakken.

Na dik drie jaar cannabis roken zonder tabak is voor mij duidelijk: een puur joint is niet verslavend. Maar zwaar bewerkt voedsel is dat wel.

P.S.: De documentaire ‘Irresistible: Why We Can’t Stop Eating’ wordt herhaald op donderdag 28 november, vanaf 00.05 uur onze tijd op BBC2.

(advertentie)