Topstories

(advertentie)

Het is een van de grote mysteries van het leven: waarom reageren vrouwen vaak anders op een goed wietje of stuk hasj? Gelukkig is cannabis tegenwoordig al bijna overal legaal en dus kan de wetenschap zich op dit soort belangrijke vraagstukken storten. Met Mars en Venus heeft het niks van doen, wel met biologie en hormonen zo blijkt uit Italiaans onderzoek.

Neurowetenschap en cannabis

Nou zijn vrouwen sowieso al een van de grootste mysteries van het leven, maar als er cannabis in het (liefdes)spel is wordt het helemaal een zwart gat-achtige toestand. Gelukkig beginnen neurowetenschappers langzamerhand inzicht te verwerven in hoe dat nou komt dat mannen en vrouwen zo verschillend reageren op cannabis.

Want geloof het of niet, de risico’s van cannabisgebruik zijn heel anders voor en bij mannen dan bij vrouwen. In Italië besloten wetenschappers van o.a. de universiteiten van Cagliari en Monseratto het mysterie te gaan ontrafelen. Hun bevindingen zijn onder de titel ‘The Modulating Role of Sex and Anabolic-Androgenic Steroid Hormones in Cannabinoid Sensitivity‘ eind oktober gepubliceerd in het vakblad Frontiers in Behavioral Neuroscience.

Biologische verschillen in respons op cannabis

Voor hun studie analyseerden de Italianen een reeks proefdierenstudies, waarna ze de conclusie durven te trekken dat sekseverschillen in respons op cannabis niet alleen sociaal-cultureel bepaald zijn, maar ook biologisch. De wetenschappers onderzochten de invloed van geslachtshormonen als testosteron, estradiol (oestradiol) en progesteron op het endocannabinoïde-systeem (ECS). Dat is je lichaamseigen netwerk van hersencellen die met elkaar communiceren door gebruik te maken van dezelfde familie van chemicaliën die ook in cannabis voorkomen, genaamd cannabinoïden.

Dr Liana Fattore is als senior researcher bij de Nationale Onderzoeksraad in Italië en president van de Mediterranean Society of Neuroscience ook betrokken bij de studie. Over het gebruiken van cannabis bij proefdieren zegt ze: “Het was behoorlijk lastig om laboratoriumdieren zichzelf cannabinoïden te laten toedienen zoals menselijke cannabisgebruikers dat doen. Echter, dierenstudies over het effect van geslachtshormonen en anabole steroïden op het zelf toedienen van cannabinoïden hebben veel bijgedragen aan ons huidige begrip van de sekseverschillen in respons op cannabis.”

Mannen nemen meer risico

Oké, dan is de grote vraag dus: hoe beïnvloedt wiet mannen anders dan vrouwen? Behalve genetische achtergronden en hormonale schommelingen, geeft de Italiaanse studie een aantal belangrijke sekseverschillen prijs.

Zo zijn mannen tot vier keer meer geneigd om cannabis te proberen en ze gebruiken hogere doses, meer frequent. “Mannelijke steroïden verhogen het risicovolle gedrag en onderdrukken het beloningssysteem in de hersenen, hetgeen zou kunnen verklaren waarom mannen eerder geneigd zijn om drugs te proberen, inclusief cannabis”, verklaart Dr Fattore. “Dit gaat op voor zowel de natuurlijke mannelijke steroïden zoals testosteron als voor synthetische steroïden als nandrolon.”

Maar ondanks een lager gemiddeld cannabisgebruik gaan vrouwen wel sneller van ‘first hit to habit’ dan mannen. Sterker nog; volgens dit onderzoek verschillen mannen en vrouwen niet alleen in de mate, frequentie, het patroon en de redenen van cannabisgebruik maar ook in kwetsbaarheid om cannabis use disorder te ontwikkelen. Ofwel in gewoon Nederlands: wietverslaving.

Vrouwen en hormonen

“Vrouwen schijnen meer kwetsbaar te zijn, op neuro-chemisch gebied, voor het ontwikkelen van een verslaving aan cannabis”, aldus Dr Fattore. ‘Onderzoek bij ratten toont aan dat het vrouwelijke hormoon estradiol (oestradiol) invloed uitoefent op de controle van bewegingen, sociaal gedrag en het filteren van zintuigelijke input in het brein – allemaal doelen van drugsgebruik – via verandering van het ECS, waarvan de feedback op zijn beurt de productie van estradiol beïnvloedt.”

Specifiek: vrouwtjesratten hebben andere gehaltes aan endocannabinoïden en sensitievere receptoren dan mannetjes in de belangrijke hersengebieden die gerelateerd zijn aan deze functies, met significante veranderingen gedurende de menstruatieperiode. “Als resultaat zijn de interacties tussen het ECS en het dopaminegehalte in het brein – de neurotransmitter van ‘genot’ en ‘beloning’ – geslachtsafhankelijk, zo stellen de Italianen.

Mensen zijn net dieren

Maar alles goed en wel, mensen zijn geen ratten, dus wat kunnen we nu met bovenstaande feiten? Door de verschillen in omstandigheden bij de studies die de Italianen analyseerden, wordt eenduidige uitleg lastig van de toch al complexe rol van geslachtshormonen in het ECS en bij cannabinoïden gevoeligheid. De effecten variëren bijvoorbeeld door de duur van blootstelling aan hormonen, de gebruikte strains en het soort proefdieren.

Toch stelt Dr Fattore dat de menselijke data tot dusver consistent is met het idee dat estradiol de vrouwelijke reactie op cannabinoïden reguleert. Net als bij dieren zijn menselijke mannen en vrouwen verschillend in hun genetisch en hormonaal gedreven gedrag: ze verwerken informatie verschillend, ontvangen emoties op verschillende manieren en zijn ook verschillend in kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van drugsverslavingen.

Cannabinoïden en geslachtshormonen

Dr Fattore: “Het gehalte aan enzymen in het bloed dat cannabinoïden afbreekt fluctueert rondom de menselijke menstruatiecyclus. En onderzoeken tonen aan dat de hoeveelheid cannabinoïden-receptoren in het brein toeneemt naarmate vrouwen ouder worden – waarbij in alle gevallen veranderingen in het estradiol gehalte worden gespiegeld.”

Volgens de Italiaanse onderzoekers is een beter begrip van de interactie tussen cannabinoïden en geslachtshormonen cruciaal in het omgaan met het sterk gestegen cannabisgebruik (mede door de snelle wereldwijde legalisering van zowel medicinale als recreatieve wiet), en het opvangen van probleemgevallen…

[openingsfoto: CAPJAH/Shutterstock, illustratie:  Aleynikov Pavel/Shutterstock]

(advertentie)