Osmose en het effect van de EC-waarde op wietplanten

KWEKEN 22 november 2019

Kweekproblemen worden het vaakst veroorzaakt door te veel of te weinig water en/of voeding. De opname daarvan verloopt via osmose, en wanneer je dat proces goed begrijpt dan snap je ook waarom bladeren bijvoorbeeld verdorren door te veel voeding, of waarom een wietplant bijvoorbeeld geen water opneemt terwijl de aarde toch zeiknat is. Osmose dus, en het effect van de EC-waarde op wietplanten.

Wanneer het op voeden en bewateren van wietplanten aankomt, is balans het toverwoord. Te veel water verstikt wietplanten, te weinig water en ze drogen uit. Met voeding is het niet anders, te veel plantenvoeding zorgt ervoor dat bladeren verdorren terwijl te weinig ze langzaam laat verhongeren. Zowel bij de bewatering als bij het voeden moet je als kweker dus de juiste balans zien te vinden, en dat gaat een stuk beter als je snapt hoe wietplanten water en voeding opnemen: via osmose.

Wietplanten nemen water op via osmose. Beeld: Designua, Shutterstock

Osmose, geen rietje

De wortels van wietplanten werken niet zoals een rietje waar je aan zuigt als je een slok van je drinken neemt. Zodoende nemen wietplanten voeding en water dus ook niet gelijktijdig op, maar de twee hebben wel een grote invloed op wat er door de wortels wordt opgenomen.

Planten nemen water op via celmembranen (niet te verwarren met de celwanden) in de wortels. De kracht die daaraan ten grondslag ligt heet osmose, en heeft alles te maken met de concentratie aan zouten in en om de wortels. Osmose ‘wil’ dat de concentratie aan water en zouten in en buiten de wortelcellen gelijk blijft. Een beetje zoals lucht van een hoge-drukgebied automatisch naar een lage-drukgebied verplaatst, verplaatst water zich van een plek met een lage concentratie zouten naar een plek met een hogere concentratie aan zouten.

Wanneer je een plant voedingswater geeft, bevindt zich dat buiten de wortelcellen. Binnen in de wortelcellen bevinden zich ook mineralen, voornamelijk de suikers die de plant produceert en waardoor dus de concentratie in de wortels wordt verhoogd. Wanneer de concentratie aan suikers in de wortels nou hoger is dan de concentratie aan mineralen in het water, zal water van buiten de wortel door het celmembraan in de wortel worden opgenomen. Is de concentratie aan voedingszouten in het water te hoog, dan kan de plant dus niet goed water opnemen. Is de concentratie veel te hoog, dan kan via osmose zelfs water aan de wortels onttrokken worden.

De EC-waarde

Je begrijpt dus hoe belangrijk de concentratie aan mineralen (voedingszouten) is, voor het welzijn van je wietplanten. Deze concentratie aan voedingszouten kun je meten met een EC-meter. Deze meet de elektronische geleidbaarheid (Electronic Conductivity) van het water. Hoe meer voedingszouten erin zijn opgelost, hoe beter de vloeistof geleid, en dus hoe hoger de EC-waarde. De EC-waarde geeft dus aan hoeveel zouten er in een oplossing zitten.

Als de EC-waarde te hoog is

Om water op te kunnen nemen, moet de concentratie aan suikers in de wortelcellen dus hoger zijn dan de concentratie aan voedingszouten in het water rond de wortels. Gelukkig maar dat planten een soort ingebouwde thermostaat hebben, en de productie van suikers kunnen opvoeren wanneer ze water nodig hebben. Wanneer de EC-waarde van het voedingswater echter dermate hoog is, kan de plant daar niet altijd tegenop met de suikerproductie en kan water gemakkelijk aan de wortels onttrokken worden.

Teveel voeding: bladpunten drogen uit omdat de plant worstelt om water op te nemen.

Hopelijk begrijp je dat dit probleem de zogenoemde verbranding van de bladeren veroorzaakt. Nutrient burn, zoals dit verschijnsel genoemd wordt, wordt dus niet veroorzaakt door een teveel aan voeding in de bladeren, maar doordat water aan de wortels wordt onttrokken. Het is dus een vorm van uitdroging. In plaats van je wietplanten te helpen met veel voeding, zorg je er dus voor dat de planten geen water kunnen opnemen.

Als de EC-waarde te laag is

Wanneer de EC-waarde van het voedingswater daarentegen te laag is, zullen wietplanten te veel water opnemen. Dit zorgt er ook voor dat de planten als gevolg van de lage EC-waarde te weinig suikers produceren. In eerste instantie zullen ze veel water opnemen omdat de concentratie aan suikers in de wortels veel hoger is dan de concentratie aan mineralen in het water (EC-waarde). Mineralen krijgen ze op deze manier echter niet binnen, want de inname daarvan verloopt niet via osmose.

Een te lage EC-waarde zorgt er dus voor dat de planten te weinig voedingszouten binnenkrijgen. Het tweede probleem met een te lage EC-waarde is dat de planten niet genoeg suikers produceren die nodig zijn voor een gezonde groei. Ze produceren deze suikers namelijk om water op te kunnen nemen maar als de EC-waarde te laag is dan is hiervoor geen noodzaak.