Topstories

(advertentie)

Interessant leesvoer voor breeders van zaden in de dop over de verscheidenheid van wietplanten en plantenselectie voor zaden. Zo leren we van High Phi wat een fenotype precies is en dat simpelweg de beste fenotypes selecteren niet genoeg is wanneer het op selectie voor zaden aankomt. En heb je wel eens van het chemotype van een plant gehoord?

Als je weleens wiet uit zaad hebt gekweekt, dan weet je dat wietplanten niet helemaal hetzelfde zijn, ook al zijn het zaden uit dezelfde moederplant. De zaden hebben dezelfde ouders en zijn in principe broertjes en zusjes (of in het geval van gefeminiseerd zaad alleen zusjes) van elkaar. Maar net zoals mensen allemaal uniek zijn, zijn planten dat ook. Ze hebben weliswaar dezelfde ouders, maar er zijn verschillende eigenschappen tot uiting gekomen.

Fenotype Vs. genotype

High Phi legt het in de video onderaan dit artikel uit aan de hand van een 17-tal zaden die hij heeft gezaaid, een familie wietplanten zou je kunnen zeggen. De mannelijke planten zijn eruit en 8 vrouwelijke planten bleven over. Onder deze 8 vrouwelijke wietplanten bevinden zich drie verschillende fenotypen: planten waarbij de uiterlijke kenmerken zoals de structuur, de geur, de bladvorm en dergelijke min of meer gelijk zijn. Een wietkweker zal vooral op de mooiste fenotypen letten en deze wellicht selecteren voor stekken. Een zaadkweker echter, is niet alleen op zoek naar het beste fenotype, maar wil er ook achter komen welke plant het beste genotype heeft. Dit is namelijk wat doorgegeven wordt wanneer hij met de planten gaat kruisen. Dit gaat zowel op voor de moeder-, als voor de vaderplanten, dus de selectie voor mannelijke en vrouwelijke planten gaat min of meer hetzelfde. Maar hoe kom je er dan achter wat het beste genotype is?

fenotype: Het geheel aan te observeren eigenschappen van een organisme (plant) zoals vorm, formaat, kleur, geur en gedrag die tot uiting gekomen zijn onder invloed van het genotype en de omgeving. Gelijkende organismen uit een groep worden soms een fenotype genoemd. Het fenotype kan gedurende het leven van het organisme veranderen als gevolg van veroudering en de omgevingsfactoren.

Laten we zeggen dat de zaad veredelaar drie mooie fenotypen heeft ontdekt, planten die eigenschappen laten zien die de kweker graag in zijn nieuwe soort terugziet zoals bijvoorbeeld een mooie zware topstructuur. Dan is het helaas niet slechts een kwestie van de plant met de mooiste top selecteren. Hij moet ook weten of deze plant de eigenschap voor dikke toppen ook doorgeeft aan zijn nageslacht. De zaadkweker zal in dat geval met alle drie de planten met mooie toppen moeten kruisen en de zaden weer tot planten moeten laten uitgroeien, om erachter te komen welke van de drie planten het beste genotype heeft en waarvan de zaden het hoogste percentage planten met mooie toppen opleveren.

genotype: de genetische bouwstenen van een organisme. Het genotype bepaald de overerfelijke potentiële eigenschappen en tekortkomingen van een individueel organisme van geboorte tot volwassenheid. Bij organismen die door bevruchting voortplanten bevat een individueel genotype alle genen die door beide ouders zijn doorgegeven. De uiteindelijk tot uiting komende eigenschappen (fenotype) worden bepaald door de dominantie van eigenschappen (van moeder en vader) ten opzichte van elkaar, als wel de omgevingsfactoren waarin het organisme opgroeit.

Een stek heeft bijvoorbeeld hetzelfde genotype als de moederplant waar de stek vanaf is gehaald. Toch kan een stek hele andere eigenschappen laten zien, als gevolg van de omgeving. Of je echter met de stek of met de moederplant zou doorkruisen maakt voor het nageslacht niet veel uit.

Chemotype

Voor een zaadkweker is het genotype dus erg belangrijk, aangezien dit bepaald welke eigenschappen er aan het nageslacht zullen worden doorgegeven. Maar met de ontdekking van cannabinoïden en hun medicinale eigenschappen, is er nog iets waar de kweker van zaden belang aan hecht. Het chemotype, dat is namelijk van invloed op de chemische samenstelling van de werkzame stoffen op het nageslacht.

chemotype: Het begrip chemotype duidt een in chemisch opzicht onderscheiden entiteit aan van een bepaalde plantensoort of micro-organisme, met een verschil in de chemische samenstelling van secundaire metabolieten. Dit zijn chemische stoffen die de organismen produceren, maar die niet noodzakelijk zijn voor de normale groei of de voortplanting van die organismen. Het chemische fenotype zou je kunnen zeggen.

Om de juiste moeder- of vaderplant de kunnen selecteren, zou een zadenmaker zijn fenotypes dus eerst moeten laten testen op alle verschillende cannabinoïden. Vervolgens alle geschikte fenotypen kruisen en het nageslacht weer moeten opkweken en laten testen om erachter te komen welke individuele plant het meeste gewenste planten produceert, qua uiterlijk en qua chemische samenstelling. Planten met dezelfde uiterlijke kenmerken (hetzelfde fenotype) hebben meestal subtiele verschillen in hun chemotype, de verhoudingen van cannabinoïden en terpenen zullen nooit helemaal hetzelfde zijn.

Het is lastig om te ontdekken wat een genotype van een plant is, die kun je namelijk niet observeren zoals het fenotype. Je komt er alleen maar achter door de zaden ervan op te kweken en dan liefst in grote hoeveelheden. Voor een gewone hobbykweker is het vooral belangrijk om voor het beste fenotype te gaan, dat is immers het enige wat hij kan zien en ruiken en proeven. Een breeder (zaadkweker) selecteert zijn planten ook op uiterlijke kenmerken, maar zal deze eerst moeten kruisen en het zaad opkweken om achter het beste genotype te komen.

En nu the movie 😉

[Openingsfoto: aastock, Shutterstock.com]

(advertentie)