Topstories

(advertentie)

Na drie maanden radiostilte is er nu eindelijk nieuws over de speekseltest die de politie sinds 1 juli gebruikt om druggebruik in het verkeer op te sporen. In Den Haag wordt gewerkt aan een uitzondering voor patiënten die bepaalde drugs (waaronder cannabis) op medisch voorschrift én onder medisch toezicht gebruiken. Als een patiënt veilig rijverdrag vertoont, dan is autorijden niet strafbaar.

Wat vooraf ging

In eerdere artikelen voor CNNBS schreef ik dat Het ‘Besluit alcohol, drugs en geneesmiddelen in het verkeer’, de wetswijziging die de speekseltest mogelijk maakt verregaande gevolgen heeft voor cannabispatiënten en hordes andere patiënten die opiaten (zoals morfine) op doktersadvies gebruiken.

Noodkreten

Enkele dagen geleden ontving ik een mailtje van een lezer, die mij om hulp vraagt. De man schrijft mij dat zijn ongeneeslijk zieke vrouw al ruim een jaar wietolie op recept gebruikt “zeg maar de legale versie van de apotheek in Den Haag”. De vrouw heeft al heel lang de ziekte van Crohn en sedert anderhalf jaar kampt zij ook met uitgezaaide melanoomkanker. Ze heeft veel baat bij de wietolie. Ze heeft afgelopen jaar zonder problemen autogereden. Tot grote verbazing van het stel ontvingen ze vorige week een brief bij de medicatie waarin werd aangegeven dat het besturen van een auto verboden is met de medicatie.

De man wendde zich met een noodkreet tot mij: “Ik hoop dat u ons door kunt verwijzen […] Dit is een drama, ze kan niet meer zelfstandig op familiebezoek, naar het ziekenhuis, boodschappen doen en medicijnen halen. Dit legt ook een zware belasting op mij, omdat ik haar dadelijk overal heen moet gaan brengen. Ik wil proberen om er toch voor te zorgen dat ze weer aan het autorijden komt, zodat ze toch weer normale dingen kan doen……”

Kamervragen

Ik heb het bericht doorgestuurd naar een aantal Kamerleden met het dringende verzoek druk op deze zaak te zetten. Het risico om strafrechtelijk te worden vervolgd en de rijbevoegdheid kwijt te raken, leidt al ruim drie maanden tot veel onrust en nodeloos leed bij patiënten die vaak aan levensbedreigende, ernstige ziektes leiden. De ondoordachte invoering van de speekseltest moet met grote spoed worden herzien. Hier wordt niemand beter van.

Dát er nu aan een uitzondering wordt gewerkt is vooral te danken aan Kamervragen die D66 stelde over de gevolgen die de speekseltest heeft voor ADHD-patiënten. Die slaakten ook al een noodkreet, omdat de speekseltest positief uit blijkt te slaan voor het medicijn dexamfetamine. ADHD’ers gebruiken dit medicijn juist omdat het hun rijvaardigheid verbetert. Bij de beantwoording van de gestelde Kamervragen geeft minister Blok aan dat bij het zoeken naar een oplossing voor (dex)amfetaminegebruikers ook wordt gekeken naar patiënten die morfine of cannabis op doktersvoorschrift gebruiken.

Uitzonderingspositie geregistreerde ‘drugsgebruikers’

Blok schrijft dat het kabinet er veel waarde aan hecht dat mensen zo lang mogelijk vitaal en veilig kunnen deelnemen aan het verkeer. “Met betrekking tot de rijgeschiktheid is het van belang om geen strengere eisen te stellen dan nodig is voor de verkeersveiligheid en rijbewijsbezitters niet te belasten met onnodige administratieve lasten en kosten voor medische onderzoeken.”

Dat betekent helaas niet dat medicinale cannabisgebruikers meteen weer achter het stuur mogen. Een eenmaal ingevoerde wetswijziging kun je niet zomaar terugdraaien. Dit vergt volgens de minister “een nadere uitwerking in overleg met apothekers en uitvoeringsorganisaties”. Ofwel, het duurt nog even voordat die uitzondering daadwerkelijk in werking treedt.

Goed nieuws voor patiënten die cannabis op doktersrecept halen. Tegelijkertijd betekent dit dat medicinale cannabispatiënten die hun cannabis buiten de dokter om verkrijgen alsnog de pineut zijn

Dat die verkeersveiligheid in gevaar zou zijn, is gebaseerd op een rapport van de Gezondheidsraad. Dit rapport stelt dat je ongeschikt raakt om aan het verkeer deel te nemen als je amfetamine, morfine of cannabis gebruikt. Diezelfde Gezondheidsraad heeft echter in het verleden ook al uitzonderingen gemaakt voor patiënten met ADHD, psychiatrische aandoeningen en bepaalde hart- en vaatziekten. Voorwaarde daarbij is wel steeds dat de betreffende patiënten hun medicatie volgens voorschrift gebruiken.

Doktersvoorschrift

Dus: stel je komt positief uit een speekseltest in een verkeerscontrole, dan is het van belang dat je aangeeft dat je cannabis op doktersvoorschrift gebruikt. De politieagent zal dit dan noteren in het proces-verbaal. Het Openbaar Ministerie zal rekening houden met die verklaring bij de beoordeling of de zaak voor de rechter moet worden gebracht wanneer uit de analyse van het bloed blijkt dat er sprake is van een strafbare concentratie THC.

Goed nieuws dus voor patiënten die cannabis op doktersrecept halen. Tegelijkertijd betekent dit dat medicinale cannabispatiënten die hun cannabis buiten de dokter om verkrijgen alsnog de pineut zijn. Afgaande op de Grass Poll (een online enquête die inmiddels door ruim 8500 cannabisconsumenten is ingevuld) gaat het om 85% van de mensen die zichzelf als medicinaal cannabis consument beschouwen. Dus dat zijn er nogal wat.

Fuiken zijn verleden tijd

Lopen al die mensen nu een enorm risico om strafrechtelijk te worden vervolgd? Afgaande op de antwoorden die Blok gaf, valt dat wel mee. Hij wijst erop dat de politie de speekseltest niet zomaar zal inzetten. Dat gebeurt volgens hem alleen maar als iemand verkeersonveilig gedrag vertoont of uiterlijke kenmerken die kunnen wijzen op drugsgebruik. En het risico om in een fuik te belanden is ook nihil. Dit soort controles waarbij iedereen wordt gecontroleerd vindt steeds minder plaats. Vanwege waarschuwingen van automobilisten via social media zijn deze namelijk minder effectief geworden. En ook dan word je er alleen uitgepikt als je vreemd rijgedrag vertoont of er sprake is van combinatiegebruik (bijvoorbeeld met geneesmiddelen met alcohol of andere drugs).

De vlag kan wat mij betreft dus nog niet uit, maar het staat er toch al een stuk positiever voor dan een paar maanden geleden.

[openingsfoto: Mitch M/Shutterstock]

(advertentie)