Studie bewijst dat je ook echt kan trippen op… NIETS (placebo’s)

NIEUWS 13 november 2023

Mocht je graag eens een psychedelische ervaring opdoen zónder dat je direct aan de ayahuasca, magic mushrooms, LSD of peyote hangt, dan kan je ook een placebo nemen. Dat klinkt onwaarschijnlijk, omdat er nu eenmaal geen werkzame substanties in zo’n neppil zitten. Desalniettemin zijn wetenschappers er nu in geslaagd om mensen te laten trippen op placebo’s. Hoe dat zit, lees je hier…

Trippen op… niets

Het wetenschappelijk onderzoek waarin we op dit toch wel opmerkelijk te noemen feit stuiten, is onder de heldere titel ‘Tripping on nothing: placebo psychedelics and contextual factors‘ gepubliceerd in het vaktijdschrift Psychopharmacology.

In de studie wordt dus bewijs geleverd dat inhoudsloze placebo pillen psychedelisch-achtige verschijnselen kunnen opwekken, inclusief ‘perceptuele veranderingen’. Volgens de onderzoekers van dienst toont dit het belang van verwachtingen en context aan wanneer we psychedelische substanties innemen. Daarnaast licht deze studie ook een tipje van de sluier op van het mysterieuze fenomeen ‘contact highs’.

Contact highs en leeg vloeipapier

“Ik ben geïnteresseerd in placebo’s in het algemeen en in het maximaliseren van hun effecten in het bijzonder”, stelt Jay Olson, de auteur van de studie en kersverse promovendus in de psychiatrie aan McGill University in Montreal, Canada. “Toen ik de klinische proeven van psychedelische drugs doorlas was ik verbaasd over het lage placebo-effect dat in veel studies wordt gerapporteerd.”

En dus besloten Olson en zijn collega-wetenschappers zelf maar eens de proef op de som te nemen. “Wij hebben ander bewijs, namelijk dat mensen psychedelische effecten kunnen hebben zonder de drug te nemen. Bijvoorbeeld in het geval van ‘contact highs’, waarbij mensen de effecten van drugs voelen uitsluitend doordat ze zich bevinden in de buurt van mensen die de drug hebben geconsumeerd. Of, andere mensen hebben gerapporteerd dat ze ervaringen hebben na het nemen van nepdrugs, zoals na de consumptie van leeg vloeipapier in plaats van met lSD. Daarom dachten wij dat we – mits in de juiste context – in staat moesten kunnen zijn om sterke psychedelische placebo-effecten op te wekken.”

LEES OOK: 2e hands wietrook: beetje high maar vooral ongezond

33 studenten worden erin geluisd

Olson en consorten rekruteerden 33 universiteitsstudenten zonder fysieke of mentale gezondheidsproblemen. Die kregen te horen dat ze zouden deelnemen aan een experiment waarin de effecten van een psychedelische drug op de creativiteit zouden worden onderzocht.

De onderzoekers vertelden de studenten dat ze iprocin ofwel 4-HO-DiPT zouden krijgen, een synthetische homoloog van psilocybine (de werkzame stof in paddo’s). Daarbij zouden de proefkonijnen gedurende een periode van vier uur veranderingen in hun bewustzijn ervaren.

In werkelijkheid kregen alle participanten een placebo.

6 op de 10 deelnemers voelt ‘enig effect’ van placebo

De studenten brachten vervolgens vier uur door in elkaars gezelschap, in een ruimte die zo was ingericht dat zij leek op een psychedelische feestzaal. Denk aan schilderijen, gekleurde lampen en een DJ. Om de context geloofwaardig te maken – en het bedrog te maskeren – deden er ook 10 in witte doktersjassen geklede wetenschappelijke assistenten, psychiaters en een beveiliger mee aan ‘het feest’.

Gedurende deze sessie vulden de deelnemers de zogeheten ‘altered states of consciousness rating scale’ in, die alom wordt gebruikt in psychedelisch onderzoek om de subjectieve effecten van drugs te beoordelen.

Veel participanten rapporteerden niets ongewoons, maar de onderzoekers stelden vast dat 61% van de deelnemers ‘enig effect’ voelde van de placebo. De waarderingscijfers op genoemde altered states of consciousness scale varieerden flink. Een aantal participanten meldt slechts milde effecten. “Maar diverse deelnemers rapporteerden veranderingen in ervaringen groter dan die geassocieerd kunnen worden met het innemen van milde of hoge doses psilocybine of een milde dosis LSD”, schrijven Olson en zijn collega’s.

Bewegend schilderij

Zo is er één student die zegt dat hij veranderingen in visuele perceptie ervaart. Hij zegt het zo tegen de researchers:

“I had not been feeling anything until looking at this painting. It’s moving. The colors aren’t just changing, it’s moving. It’s reshaping itself”

Volgens psychiater Olson kunnen sommige mensen in de juiste context en met de juiste verwachtingen dus psychedelisch-achtige effecten hebben na het consumeren van een lege pil. “We weten al langer dat ‘set and setting’ (denkrichting en verwachtingen, red.) de psychedelische ervaring sterk kunnen beïnvloeden. Ons onderzoek toont aan dat ‘set and setting’ ook deels verantwoordelijk kunnen zijn voor het creëren van de ervaring, meer dus dan uitsluitend het moduleren van drugseffecten.”

Invloed op het trendy microdoseren?

Mooi. Schitterend zelfs, zeker voor ons recreatieve consumenten! Maar wat kunnen wetenschappers er mee? Dat legt cognitief antropoloog Samuel Veissière, die ook betrokken is bij de studie, ons uit. “Ons onderzoek geeft meer duidelijkheid over de ‘placebo boosting’ component in alle medische en therapeutische interventies. En over de sociale invloeden die deze versterkende effecten beïnvloeden. Placebo-effecten zouden wel eens onderschat kunnen zijn in psychedelische studies. De huidige trend van microdosering (het consumeren van minuscule doses psychedelische drugs om de creativiteit te verbeteren, red.) bijvoorbeeld, kan een sterke placebo-component herbergen als gevolg van de wijdverbreide culturele verwachtingen die de respons framen.”

LEES OOK: Microdoseren met wiet: tips en voordelen

Meer psychedelische placebo’s in het verschiet

Ook interessant is de bevinding van de onderzoekers dat mensen die nooit eerder een psychedelische drug namen meer geneigd waren om ‘enig effect’ te rapporteren van de placebo. Van de mensen die wél eerder getript hadden zegt de helft iets te voelen van de neppil tegenover 70% van degenen zonder psychedelische ervaring.

Natuurlijk moet er nog veel (meer) onderzocht worden ten aanzien van het placebo-effect. Veissière: “Wij hebben diverse contextuele factoren tegelijk getest: een sociale omgeving, positieve verwachtingen, muziek et cetera. Van allemaal is bekend dat ze placebo-effecten kunnen moduleren of psychedelische ervaringen. Maar welke van deze factoren zijn het belangrijkste en hoe combineren zij om placebo-effecten te begunstigen? En welke mensen zijn het meest geneigd om in deze contexten placebo-effecten te ervaren?”

Het zal je niet verbazen dat we daarom wederom kunnen afsluiten met een welgemeend: wordt vervolgd!