Trimbos: Ruim 1 miljoen Nederlanders consumeerden cannabis in 2023

NIEUWS 15 oktober 2024

Uit de laatste Gezondheidsenquête – een onderzoek uitgevoerd door het CBS samen met het RIVM en het Trimbos-instituut – blijkt dat cannabis onverminderd de populairste drug blijft in Nederland. Vergeleken met de eerste meting in 2015 is in 2023 het gebruik van cocaïne, ecstasy, LSD en paddo’s hoger, en het gebruik van GHB is lager. Ook lachgas is niet meer echt in zwang, zo blijkt uit de meest actuele drugscijfers.

De jaarlijkse Gezondheidsenquête is een onderzoek dat inzicht geeft in (ontwikkelingen in) de gezondheid en de leefstijl van de bevolking in Nederland. De cijfers in dit nieuwsbericht gaan over het ‘laatste-jaar-gebruik’: het percentage volwassenen dat in het jaar voorafgaand aan hun deelname aan het onderzoek één keer of vaker de betreffende drug heeft gebruikt.

De Top 3 van populairste drugs in het Nederland van 2023 ziet er als volgt uit: 1. Cannabis 2. Ecstasy 3. Cocaïne.

1 op de 10 volwassen Nederlanders zat ‘aan de drugs’ in 2023

In 2023 gebruikte 10,7% van de volwassen Nederlanders één of meer soorten drugs. Als we naar de afzonderlijke drugs kijken, dan zien we relatief grote verschillen in het laatste-jaar-gebruik.

Cannabis blijft koploper met 7,6%, dat zijn iets meer dan 1 miljoen volwassenen. Als tweede drug volgt ecstasy (3,8%) en daarna cocaïne (2,2%), amfetamine (1,3%), 3-MMC (1,3%), ketamine (1,2%) en paddo’s (1,0%). Minder dan 1% van alle volwassenen gebruikte lachgas, LSD, GHB of heroïne.

Voor de meeste drugs is het gebruik veruit het hoogst onder mannen, 18-29-jarigen en hoogopgeleiden. Dat betekent niet meteen dat frequent gebruik ook vaker voorkomt onder deze groepen. “Als we bijvoorbeeld kijken naar het (bijna) dagelijks gebruik van cannabis, een risicofactor voor verslaving, dan zien we dat dit vaker voorkomt onder laag- dan hoogopgeleiden’, aldus het rapport.

Veranderingen in drugsgebruik op korte en lange termijn

Vergeleken met de vorige meting in 2022 is in 2023 het laatste-jaar-gebruik van de meeste drugs onder volwassenen in Nederland weinig veranderd. Alleen het gebruik van lachgas ligt opnieuw lager. Dit daalt al sinds 2019.

Op langere termijn zijn meer veranderingen zichtbaar. Vergeleken met de eerste meting in 2015 hebben in 2023 meer volwassenen in het laatste jaar cocaïne, ecstasy, LSD en paddo’s gebruikt.

Het GHB-gebruik is in 2023 lager dan in 2015.

Het gebruik van cannabis, amfetamine en heroïne is in 2023 op hetzelfde niveau als in 2015.

Lachgasgebruik is verder gedaald

Sinds 2019 daalt het gebruik in het laatste jaar van lachgas onder volwassenen geleidelijk. Ook vergeleken met de vorige meting van 2022 is in 2023 het gebruik van lachgas weer verder afgenomen: van 1,3% naar 0,9%. In de eerste meting in 2018 lag dit percentage nog op 2,7%.

Met name jongvolwassenen van 18-29 jaar gebruiken lachgas. In deze leeftijdsgroep daalde het gebruik van 5,6% in 2022 naar 3,5% in 2023.

Lachgas voor recreatief gebruik is per 1 januari 2023 verboden. De daling in het gebruik van lachgas heeft zich dus al voor het lachgasverbod ingezet. “Mogelijk komt dit doordat er voor de invoering al veel media-aandacht was voor het verbod op lachgas en de gezondheidsrisico’s van het gebruik”, denken de onderzoekers.

Ecstasy- en cocaïnegebruik op lange termijn gestegen

Het ecstasygebruik in het laatste jaar steeg van 2,8% in 2015 naar 3,8% in 2023. Deze stijging deed zich met name voor onder mannen, 18-29-jarigen en 30-49-jarigen en mensen die wonen in (zeer) sterk stedelijke gebieden.

Het gebruik in het laatste jaar van cocaïne steeg tussen 2015 en 2023 van 1,6% naar 2,2%. Deze stijging deed zich met name voor onder mannen en 18-29-jarigen.

Minder dan 0,1% van de volwassenen gebruikte in 2023 heroïne. Waarschijnlijk zijn deze cijfers een onderschatting. (Probleem)gebruikers van opioïden, zoals heroïne en methadon, en andere harddrugs, zoals crack-cocaïne, komen in mindere mate terecht in steekproeven uit de algemene bevolking. Dit komt onder meer doordat een gedeelte van deze groep rondzwerft, in een (justitiële) instelling verblijft, of anderszins uit beeld is.

Samenvattend: cannabis was, is en zal zeer waarschijnlijk altijd de populairste drug zijn onder Nederlanders en dat verdient een stevig en welverdiend schouderklopje voor jullie allemaal!