Waarom je met wiet méér geniet van kunst

NIEUWS 09 maart 2022

Genieten van kunst – en dat kan uiteenlopen van muziek tot film – is nóg intenser als je stoned of high bent… Maar hoe komt dat nou precies, wat gebeurt er met ons lichaam en geest als we wiet en kunst combineren? CNNBS duikt erin en komt hopelijk weer boven met de antwoorden.

Wiet en kunst

Artistieke instincten lijken te worden aangewakkerd als je een joint rookt, daarover zijn de meeste mensen – en zeker de ervaringsdeskundigen onder ons – het wel eens. Je zou ook kunnen stellen dat één van de mooiste aspecten van blowen is dat het in staat is om gewone ervaringen te versterken. Maar of je een maaltijd ineens spectaculair goed vindt smaken of een avondje uit tot hemelse proporties opgeblazen ziet, dat blijft nogal persoonlijk en subjectief.

Over een ding zijn de meningen echter wel vrij eensgezind: het genieten van kunst is stoned/high nóg veel mooier! Tijd om eens uit te vogelen hoe dat nou precies komt, dat wiet en kunst zo goed samengaan.

Open staan voor ervaringen

De zintuigelijke ervaring van muziek, film en andere vormen van menselijke expressie wekt bijna altijd een grotere respons op na de consumptie van cannabis. Er gebeurt dan klaarblijkelijk iets met je vers benevelde hoofd als het een catchy deuntje of fascinerende clip ervaart.

Er is zowaar wel eens wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, maar niet bijster veel. Wij konden eigenlijk alleen ‘Inspired by Mary Jane? Mechanisms underlying enhanced creativity in cannabis users‘ opsnorren, dat in 2017 gepubliceerd werd in het vakblad ScienceDirect. De belangrijkste conclusie daarvan was dat cannabis consumenten ‘meer extravert zijn en open staan voor ervaringen’, maar ook ‘minder gewetensvol’ zijn.

THC scherpt zintuigen aan

Tijd om een echte deskundige op dit terrein erbij te halen: Dr. Ethan Russo, onderzoeksdirecteur van het International Cannabis and Cannabinoids Institute ofwel ICCI in Praag. Volgens hem is het goed mogelijk dat het THC-effect op het geheugen de waardering voor creatief werk stimuleert. Russo: “Eén ding dat we goed kennen is dat THC een verstoring van het kortetermijngeheugen produceert… als iemand die geblowd heeft zegt dat hun gedachte weggeglipt is, dat is een bekend effect.”

Paradoxaal genoeg kan dat gebrek aan focus op het grotere plaatje resulteren in sterkere concentratie op kleinere details van een song, scene of beeld. “Een veranderde staat van bewustzijn kan een andere ervaring bieden, en daardoor een ander perspectief op de bron van stimulatie”, verklaart Dr. Russo. “Cannabis kan de zintuigen aanscherpen voor bepaalde activiteiten… zodat mensen zeggen dat ze zoiets nog nooit ‘eerder zo gezien of gehoord’ hebben.”

Boosted performance

De vraag is dan hoeveel wiet – lees THC – we naar binnen moeten kieperen om zo’n boosted performance te mogen ervaren? Dat hangt puur af van het individu en hoeveel er nodig is om die persoon high te krijgen, aldus Russo. Het idee is in ieder geval dat aangescherpte zintuigen zich aandienen wanneer consumenten ‘ruis’ uitschakelen en zich onderdompelen in de kunst zelf.

Russo herinnert zich een ander wetenschappelijk onderzoek waarbij het nachtzicht van vissers en bergbewoners – tijdelijke – verbeterde na gebruik van cannabis. “Wij hebben dit fenomeen geanalyseerd en vastgesteld dat het netvlies erg rijk is aan cannabinoïden receptoren.” Overigens heeft ons zusje Mediwietsite ook over dit onderzoek geschreven: ‘Last van nachtblindheid? Cannabis helpt!‘

Het rennende brein

Wanneer THC eenmaal op de plek van bestemming is – ofwel als iemand high/stoned is – wordt de tijd tussen neurotransmissies (het ‘afvuren’ van neuronen dat essentieel is voor het gedachteproces) bekort, resulterend in snellere transmissies. Dit rennende brein – dat niet direct behulpzaam is in de meeste situaties – zou de neiging tot afdwalen of ‘creatief’ denken na het consumeren van cannabis kunnen verklaren.

Tijd om er een andere deskundige bij te halen: Dr. Anjan Chatterjee, directeur van het Penn Center for Neuroaesthetics aan de University of Pennsylvania in de Amerikaanse stad Philadelphia. Hij denkt dat neuroaesthetics (neurologie van de schoonheid) kan helpen om te verklaren waarom mensen esthetische ervaringen – zoals kunst – ervaren zoals ze ze ervaren. Daarbij spelen twee aspecten die het brein interpreteert een rol: zicht en geluid.

“Wanneer het werk kleurrijk is worden delen van de hersenen die zich beziggehouden met kleur geactiveerd”, verklaart Dr. Chatterjee. Hij gebruikt schilderijen van Jackson Pollock als voorbeeld. ‘Als er beweging is, zelfs in zoiets abstracts als een Pollock die beweging laat zien, zijn de bewegingscentra in de hersenen (occipital cortex ofwel achterhoofdskortel) daarbij betrokken. En die percepties verschillen wanneer je naar iets statisch kijkt zoals een Mondriaan.”

Wiet bij film en muziek

Juist ja. En dan gaat deze (schilderijen) vlieger nog dubbel op bij films, waarbij het effect nóg sterker wordt gemaakt wanneer THC de al genoemde cannabinoïden receptoren bereikt. Voor muziek geldt dat over cannabis wordt gezegd dat het optreedt als ‘een psycho-akoestische versterker’, die de manier verandert waarop ruimte en tijd in een nummer worden ervaren doordat de reactiesnelheid van het brein op sonische informatie wordt vertraagd.

Een andere voor de hand liggende vraag is dan of de verhoogde creativiteit verandert als er kunst, muziek of een fysiek optreden wordt geconsumeerd? Eenduidige antwoorden zijn er ook hier niet, er is simpelweg te weinig onderzoek naar gedaan.

Beloning

Dr. Chatterjee zegt dat kunst ook inwerkt op het beloningssysteem in ons brein. Daar in het zogeheten nucleus accumbens, een plek nabij het centrum van het brein, worden de ‘feel good’ chemicaliën vrijgegeven. Denk aan dopamine en serotonine die worden getriggerd door ‘plezierige ervaringen’. Het zal je niet verrassen dat de cannabinoïden receptoren in deze regio vergelijkbaar reageren op… THC.