Topstories

(advertentie)

Dat de war on drugs met zijn cannabisverbod alleen maar negatieve effecten heeft is genoegzaam bekend. Geldverspilling, oneindig veel leed voor mensen die gepakt worden en geen grammetje wiet dat er minder door gerookt wordt. Nee, dan Canada! Dat land legaliseerde in één klap recreatieve wiet – of niet-medicinale cannabis zoals ze daar meestal zeggen – in oktober 2018. Tijd om enkele deskundigen aan het woord te laten over zes jaar legale wiet in Canada – wat kan Nederland hier van leren?

1 op de 3 Canadezen consumeerde afgelopen jaar cannabis

Meer dan 6 jaar na de legalisatie van niet-medische cannabis rapporteren Canadese wetenschappers een mix van waarnemingen. De legalisatie heeft de veiligheid van drugs verbeterd en sommige schadelijke effecten op de gezondheid verminderd. Maar het heeft ook vragen opgeroepen over nieuwe cannabisproducten met een hoge THC-sterkte en de besluitvorming van consumenten.

Op basis van de laatste gegevens van Statistics Canda over 2024 heeft ongeveer een derde van de volwassenen jonger dan 45 jaar het afgelopen jaar cannabis geconsumeerd. Het percentage ‘regelmatig gebruik’ lijkt echter veel lager te liggen. Ongeveer 10% van de leeftijdsgroep tot 45 jaar en 5% van de leeftijdsgroep van 45 jaar of ouder meldt dagelijks of bijna dagelijks gebruik.

Zeventig procent koopt alleen nog legale cannabis

Na zes jaar legalisatie zeggen inmiddels 7 op de 10 Canadezen die het afgelopen jaar cannabis gebruikten dat ze uitsluitend kopen bij de meer dan 3.000 legale cannabis-outlets in het hele land. Als gevolg daarvan zijn de cannabisgerelateerde drugsovertredingen uiteraard drastisch gedaald. De meeste van de 10.000 overtredingen in 2022 hadden betrekking op illegale import of export van de drug.

Cannabisgerelateerde ziekenhuisopnames zijn ook gedaald na de legalisatie, volgens een recente studie in JAMA Network Open. Tijdens de COVID-19 pandemie en de daaropvolgende uitbreiding van de legale markt namen de ziekenhuisopnames in sommige provincies echter weer toe – wat wijst op ‘een potentieel punt van zorg’.

Consumentenvertrouwen stijgt, zorgen over THC-percentages

“De legalisatie van cannabis in Canada leidde aanvankelijk tot een toename van het aantal Canadezen dat cannabis gebruikt, maar dat is sindsdien afgevlakt. Een voordeel van legalisatie is een groter vertrouwen in productnormen en de veiligheid van producten, wat het potentieel heeft om ongewenste voorvallen te verminderen”, vertelt dr. David Hammond tegen de website Medscape Medical News.

En hij kan het weten, want hij is professor in de volksgezondheid aan de Universiteit van Waterloo in Ontario, Canada. Hammond heeft de effecten van cannabis legalisatie grondig geëvalueerd.

“Legalisatie heeft echter ook de overgang versneld naar meer bewerkte en zelfs sterkere producten, waaronder gedroogde bloemsoorten met een hoog gehalte tetrahydrocannabinol (THC), THC-vapes en voorgerolde joints met concentraten”, zegt de professor.

“Veel consumenten hebben moeite met doseren en overconsumeren deze producten, wat leidt tot ongewenste voorvallen. Er is ook bezorgdheid over de gezondheidseffecten op de langere termijn van het gebruik van producten met een hoog THC-gehalte.”

Legale wiet goed voor staatskas, weinig impact op sociale normen

In Canada heeft de cannabis legalisatie zich vooral gericht op het opzetten van de legale markt en het aanmoedigen van consumenten om legale winkels te bezoeken, wat “grotendeels een succes is”, aldus Hammond. De inkomsten uit winkels met een vergunning zijn gestaag gestegen en zullen in 2023 ongeveer 1,4 miljard euro toevoegen aan de kas van de federale en provinciale overheid.

“Op het gebied van sociale normen hebben we geen enorme verschuivingen gezien, deels omdat cannabis vóór de legalisatie een relatief hoog niveau van sociale acceptatie had,” voegt Hammond eraan toe.“

Canada heeft ook strenge reclamerestricties die sommige reclameboodschappen hebben geminimaliseerd die de sociale normen beïnvloeden, vooral bij jongeren. Toch blijven wetenschappers en beleidsmakers nieuwsgierig naar cannabisgebruik onder jongeren.

In focusgroepen in de afgelopen jaren meldden jongeren en jongvolwassenen dat ze gemakkelijker toegang hadden, dat het sociaal normaler was en dat ze zelfs onder invloed van cannabis reden – tijdens het besturen van auto’s, boten en recreatieve voertuigen, zoals terreinwagens.

Jongeren willen betere informatie over drugs, cannabis incluis

“De belangrijkste boodschap die we van jongeren hoorden, was dat ze niet de informatie kregen die ze nodig hadden om weloverwogen beslissingen te nemen”, zegt Dr. Jennifer Donnan, assistent-professor farmacie aan de Memorial University in St. John’s, Newfoundland.

Daarom ontwikkelden Donnan en collega’s een voorlichtingsprogramma met de naam Drug Education Centered on Youth Decision Empowerment, dat gebaseerd is op schadebeperkings- en preventiestrategieën die verband houden met de opioïdencrisis in Canada.

“Veel jongeren zien mensen in hun familie en omgeving cannabis gebruiken voor de medische voordelen en voor hun plezier”, zegt ze. “Als ze alleen maar bangmakerij horen om te voorkomen dat ze cannabis gebruiken, beginnen ze hun vertrouwen te verliezen.”

Cannabis gebruiken tijdens zwangerschap?

Onderzoekers richten zich ook op wat er voor de geboorte gebeurt, zowel onder zwangere moeders als in foetale cellen. Het percentage cannabisgebruik tijdens de zwangerschap blijkt in sommige provincies ongeveer 5% te zijn, en in sommige ‘gemarginaliseerde groepen’ zelfs 20 procent.

“In veel gevallen durven vrouwen die cannabis gebruiken tijdens de zwangerschap dat niet te zeggen uit angst voor stigmatisering. Het is dus belangrijk om deze vragen te beantwoorden over de effecten op de ontwikkeling van baby’s of moeders”, zegt dr. Sandeep Raha, universitair hoofddocent kindergeneeskunde aan de McMaster University in Hamilton en lid van McMaster’s Centre for Medicinal Cannabis Research.

In preklinische modellen kijken Raha en collega’s naar bestanddelen in cannabis – zoals THC en CBD – en veranderingen in stamcellen in de placenta die verband houden met cannabisgebruik. Tot nu toe hebben ze verschuivingen waargenomen in de bio-energetica van cellen, die mogelijk van invloed zijn op de ontwikkeling van de foetus, de afgifte van bepaalde hormonen en de hartfunctie. Ze hebben ook veranderingen waargenomen in borstklieren en moedermelk.

“Het uitdagende aan dit onderzoek is dat we vaak geen controle hebben over de dosering, concentratie en frequentie die in de echte wereld voorkomen,” zegt Raha. “Maar mijn sterke mening is dat cannabisgebruik over het algemeen niet veilig is, en we begrijpen nog niet de volledige omvang van de gevolgen van legalisatie.”

Discussie over de minimumleeftijd voor cannabis (nu 18 jaar)

Omdat cannabis nu in heel Canada legaal toegankelijk is, blijven er vragen over de juiste minimumleeftijd voor aankoop en over de psychologische effecten, zowel positief als negatief, zei dr. Steven Laviolette, professor in de psychiatrie en directeur van de Addiction Research Group aan de University of Western Ontario in Londen, Canada.

De huidige grensleeftijd in Canada is 18 jaar, maar vanuit ontwikkelings- en neurowetenschappelijk oogpunt blijven de hersenen veranderen tot de leeftijd van 25 jaar, stelt hij. Toekomstige studies kunnen misschien onderzoeken wat er gebeurt als jonge volwassenen in die jaren worden blootgesteld aan grote hoeveelheden cannabis.

Daarnaast bestuderen Laviolette en collega’s hoe THC de signaalroutes in de hersenen en neuroinflammatie verandert, wat gevolgen kan hebben voor bepaalde psychiatrische aandoeningen. Veranderingen in de prefrontale cortex of hippocampus zouden bijvoorbeeld verband kunnen houden met emotionele ontregeling, cognitieve problemen en risicofactoren voor psychische aandoeningen zoals schizofrenie.

Aan de andere kant onderzoekt het laboratorium van Laviolette ook interventies en supplementen – zoals precognitieve aminozuren – die neuro-inflammatie kunnen verminderen en sommige negatieve effecten van THC kunnen tegengaan.

‘Open communicatie over cannabis van vitaal belang’

“We zitten nu midden in een echt experiment met miljoenen mensen die toegang hebben,” zegt professor Laviolette. “Cannabis is een gecompliceerde plant met meer dan 100 fytochemicaliën, dus we zijn nog maar net begonnen met ontdekken hoe al deze gecompliceerde aspecten op elkaar inwerken.”

Om verder te komen met nuttig onderzoek – vooral over controversiële onderwerpen zoals foetale ontwikkeling en psychiatrische risico’s – is open communicatie over de voordelen, risico’s en lopende beleidsoverwegingen van vitaal belang, aldus bovenstaande wetenschappers.

“Wat ik zou willen voorstellen aan professionals in de gezondheidszorg is dat ze cannabisgebruik met een open geest benaderen. Voor de meeste medische aandoeningen is het bewijs beperkt en niet overtuigend, wat zorgverleners ongemakkelijk maakt,” zegt Donnan.

“Als patiënten echter weerstand of obstakels ondervinden bij het krijgen van de zorg die ze willen, kunnen ze het vertrouwen in hun zorgverleners verliezen en elders advies gaan zoeken. We moeten onszelf bijscholen zodat we patiënten op een niet-oordelende manier kunnen helpen om weloverwogen en op bewijs gebaseerde beslissingen te nemen.”

[beeld: Shutterstock]

(advertentie)