Topstories

(advertentie)

Vandaag gaan we flink de diepte – of hoogte als je wil – in met een wetenschappelijke vergelijking tussen de effecten op het menselijke brein van drie soorten drugs: LSD, THC (cannabis dus) en methamphetamine oftewel de amfetamine crystal meth. Nieuw onderzoek geeft antwoord op de vraag of we onze favoriete plant met goed fatsoen ook een ‘psychedelische drug’ mogen noemen?

De onvoorstelbare kracht van hasj

Aanleiding voor dit artikel is een recente studie met de fijne titel ‘Neural complexity is increased after low doses of LSD, but not moderate to high doses of oral THC or methamphetamine‘, eind januari gepubliceerd in het vaktijdschrift Neuropsychopharmacology.

In 1857 beschreef de Amerikaanse schrijver Fitz Hugh Ludlow zijn ervaringen met hasj in zijn memoires ‘The Hasheesh Eater: Zijnde passages uit het leven van een Pythagoreeër’:

“Het is dit proces van symbolisering dat, in bepaalde hasjtoestanden, elke boom en elk huis, elke kiezelsteen en elk blad, elke voetafdruk, elk kenmerk en elk gebaar een betekenis geeft die verder gaat dan louter materie of vorm, die een onvoorstelbare kracht van kwellingen of van geluk bezit.”

Voor Ludlow gaf hasjiesj betekenis aan alledaagse voorwerpen; zijn ervaringen leken nieuwe delen van de geest te onthullen, met zowel gelukzalige als angstaanjagende effecten. In 1956 bedacht psychiater Humphrey Osmond een term om dergelijke ‘geestverruimende’ fenomenen te beschrijven: psychedelisch.

Klassieke psychedelica hebben andere farmacologie dan THC

Zowel toen als nu wordt de term meestal toegepast op drugs zoals LSD, die iemands waarneming krachtig veranderen en vaak hallucinaties veroorzaken door hun werking op een specifieke neurotransmitter receptor genaamd 5HT2a. Die ontvangt signalen van serotonine, een van de belangrijkste chemische boodschappers van de hersenen.

Deze ‘klassieke psychedelica’ hebben een heel andere farmacologie dan tetrahydrocannabinol (THC), de belangrijkste werkzame stof in cannabis.

In tegenstelling tot LSD en de zogenaamde ‘klassieke psychedelica’ werkt THC op dezelfde manier als een andere klasse neurotransmitters: endocannabinoïden. Deze lichaamseigen cannabinoïden sturen signalen “terug” over synapsen in de hersenen om het afvuren van neuronen te reguleren.

De effecten van THC zijn onder andere veranderingen in waarneming, eetlust en stemming – “onvoorstelbare kracht van kwellingen of geluk”, zoals Ludlow het omschreef. Maar is deze ervaring daarmee ook ‘psychedelisch’?

Proefpersonen krijgen THC in pilvorm of een microdosis LSD

Laten we eens kijken naar de klassieke psychedelica zoals LSD en psilocybine, de belangrijkste werkzame stof in paddo’s. Een bekend effect van deze psychedelica is een toename in complexiteit of ‘diversiteit’ van neurale activiteit.

Volgens één theorie weerspiegelt de complexiteit van de hersenen tijdens de psychedelische toestand de toegenomen rijkdom van de subjectieve ervaring. Kortom, je ervaring van de wereld wordt complexer door psychedelica en dat geldt ook voor de elektrische activiteit van je hersenschors.

De reeds genoemde actuele studie van de Universiteit van Californië in Los Angeles (UCLA) onderzocht of orale toediening van THC óók de neurale complexiteit zou verhogen. Aan de Universiteit van Chicago registreerden studieleider Murray en zijn collega’s de elektrische hersenactiviteit met behulp van een niet-invasieve technologie die elektro-encefalogram (EEG) wordt genoemd.

Eén groep gezonde vrijwilligers nam THC in pilvorm en een andere groep nam een kleine “microdosis” van het klassieke psychedelische LSD in een andere sessie (een microdosis betekent hier een kleine dosis met nauwelijks merkbare effecten).

OPMERKING:  Deze THC-pil bevatte synthetische THC oftewel Marinol, in plaats van een extract van de cannabisplant. Marinol bevat geen andere cannabisbestanddelen zoals CBD, dus de effecten kunnen verschillen van die van echte cannabisproducten. Bovendien hebben sommige mensen een genetische achtergrond die het vermogen van hun lever om THC te metaboliseren aantast, en deze mensen zullen in sommige opzichten meer invloed ondervinden van orale THC dan van gerookte of verdampte THC.

Derde drug om nog beter te vergelijken: methamfetamine

Om ook te onderzoeken hoe LSD en orale THC zich verhielden tot een stimulerende drug zonder waarnemingsveranderende effecten, gaven de onderzoekers van de Universiteit van Chicago een derde groep gezonde vrijwilligers een medisch preparaat van methamfetamine.

Dit medische preparaat – vergelijkbaar met wat af en toe wordt voorgeschreven voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit of ADHD – wordt niet gerookt zoals crystal meth, de straatvorm van de drug. Het heeft echter nog steeds krachtige effecten op alertheid en aandacht.

Voor alle drugs die in het laboratorium werden gegeven – THC, LSD en methamfetamine – namen sommige vrijwilligers de echte drug terwijl anderen een inactieve placebo namen.

Alleen LSD zorgt voor toename complexiteit van hersenactiviteit

Welk effect hadden deze drugs op de vrijwilligers? Op de vraag hoe sterk ze het drugseffect bemerkten, voelden de vrijwilligers zich het meest ‘high’ tijdens de THC-sessie – een stevige 6 of 7 als je het op een schaal van 10 zou beoordelen.

Zowel de effecten van methamfetamine als die van LSD waren zwakker, wat niet zo verwonderlijk is omdat LSD slechts in een microdosis werd toegediend. Bovendien verhoogden zowel THC als LSD de nervositeit/angst, hoewel dit effect sterker was in het geval van THC.

Maar hoe zit het met de effecten op hersenactiviteit? Arts Joel Frolich droeg bij aan het onderzoek door een analyse van de neurale complexiteit te begeleiden. Toen het effect van elke drug op de neurale complexiteit werd vergeleken met een placebo, veroorzaakte verrassend genoeg alleen LSD een statistisch significante toename in de complexiteit van hersenactiviteit.

THC veranderde de complexiteit van EEG-signalen simpelweg niet op een significant niveau, en de kleine effecten die het wel had waren een mengeling van toe- en afnames op verschillende EEG-sensoren.

Opmerkingen bij de testresultaten

Betekent dit dat (orale of anderszins toegediende) THC niet psychedelisch zijn? Ten eerste correleerden de veranderingen in complexiteit die werden waargenomen met LSD niet met de subjectieve effecten van de drug – wat suggereert dat de diversiteit van neurale signalen verandert nog voordat er sterke effecten optreden in iemands mentale ervaring.

Dit zou echter anders kunnen zijn geweest als de deelnemers een grotere ‘microdosis’ LSD hadden gekregen, omdat andere onderzoeken een correlatie hebben gevonden tussen neurale complexiteit en de gevoelde effecten van psychedelica met een microdosis.

Daarnaast is het belangrijk om te onthouden dat de vrijwilligers Marinol namen, waarin de andere natuurlijke chemicaliën of ‘cannabinoïden’ uit de cannabisplant, zoals CBD, ontbraken. Hoewel de belangrijkste effecten van cannabis worden uitgeoefend door THC, is het mogelijk dat THC ook interageert met andere cannabinoïden, waardoor de effecten veranderen. Dit laatste noemen we het entourage-effect.

Met andere woorden; een ander onderzoek met extracten van de cannabisplant had andere resultaten kunnen opleveren.

De waarheid is in elk geval wat een persoon rapporteert

Maar tot slot, en dat is het belangrijkste, moeten we onthouden wat het woord psychedelisch betekent: de geest manifesteren. Veel ervaringen, waaronder enkele waar geen drugs aan te pas komen, onthullen verborgen aspecten van de geest, waaronder meditatie, ademwerk en drijven in een float tank voor zintuiglijke vermindering.

In het geval van meditatie is het enigszins onduidelijk of deze activiteit gepaard gaat met toe- of afname van neurale complexiteit. Maar wat de psychedelische kwaliteit betreft, is de waarheid in elk geval wat een persoon rapporteert – als ervaringen met meditatie of cannabis verborgen aspecten van de geest lijken te manifesteren, waarom kunnen we deze ervaringen dan niet psychedelisch noemen?

Pillen, placebo’s, psychoplastogenen en THC

Psychotherapie, ondersteund door klassieke psychedelische verbindingen zoals LSD en psilocybine, wordt nu in veel landen onderzocht als behandeling voor depressie, verslaving en angst voor terminale ziekten. Alle klinische onderzoeken moeten deze stoffen vergelijken met een inactief placebo (een pil zonder effecten) om te bepalen of enig voordeel dat de patiënt ervaart echt te danken is aan het medicijn of alleen aan wat de patiënt verwacht dat er zal gebeuren, een soort self-fulfilling prophecy.

Omdat de meeste psychiatrische drugs nogal subtiele effecten hebben – je merkt niet echt veel na het slikken van een Prozac pil – werken placebo-gecontroleerde onderzoeken over het algemeen goed. Klassieke psychedelica zoals LSD hebben daarentegen uitgesproken effecten – deelnemers weten wanneer ze in de placebogroep worden geplaatst, waardoor hun verwachtingen over de verbetering van hun symptomen veranderen.

In deze context staan de drugs bekend als ‘psychoplastogenen’. Cannabis daarentegen is geen psychoplastogeen – hoe bizar een ervaring met cannabis ook kan zijn, het is onwaarschijnlijk dat het een enorme herbedrading van de hersenen teweegbrengt, vergelijkbaar met de veranderingen die LSD teweegbrengt.

Wiet verschilt van maar lijkt ook op klassieke psychedelica

En toch kan THC sterke veranderingen in de waarneming veroorzaken, die bij orale inname (als pil of edible) een lang tijdsverloop volgen, vergelijkbaar met klassieke psychedelica, waarbij het vaak een uur of twee duurt voordat het begint nadat de orale dosis is ingenomen.

Hierdoor zou cannabis een betere vergelijking kunnen zijn in onderzoeken naar psychedelische drugs dan een simpele, inactieve placebo. In zo’n onderzoek zou het voor deelnemers minder duidelijk zijn welke behandeling ze toegewezen hebben gekregen, waardoor verwachtingspatronen beter gecontroleerd kunnen worden.

Dit idee wordt ondersteund door het feit dat van ketamine – een andere psychoplastogeen met antidepressieve eigenschappen (zij het een die niet voornamelijk op 5HT2a receptoren werkt) – ook bekend is dat het de neurale complexiteit verhoogt.

De vraag of cannabis ‘psychedelisch” is, is een kwestie van semantiek: hoe definiëren we psychedelisch? En of het nu wel of niet als psychedelisch wordt beschouwd, THC vertoont zowel belangrijke verschillen als overeenkomsten met klassieke psychedelica zoals LSD…

[beeld: Shutterstock]

(advertentie)