Topstories

(advertentie)

Voor iemand die lekker stoned of high is, lijken de meest eenvoudige zaken soms ineens uitermate fascinerend – bijvoorbeeld hoe menselijke handen eruitzien. Dat heeft natuurlijk alles te maken met dat high zijn. Maar hoe werkt dit meest gewilde ‘psychoactieve facet’ van cannabis eigenlijk, hoe kunnen wij mensen high worden van een plant? Wij zochten dat voor je uit, vanzelfsprekend op basis van wetenschap: zo maakt cannabis je high!

Hoe kan het dat een plant die voor het eerst opkwam op wat nu het Tibetaanse Plateau is, de perceptie van de werkelijkheid van mensen kan veranderen? Het geheim zit hem in een klasse verbindingen die cannabinoïden worden genoemd.

Van cannabisplanten is bekend dat ze minstens 140 soorten cannabinoïden produceren, maar er is er één die grotendeels verantwoordelijk is voor de effecten van een high gevoel. En die heet tetrahydrocannabinol, oftewel THC.

THC gaat snel vanuit longen naar hersenen

Wanneer iemand cannabis rookt of inhaleert, gaat THC “je longen in en wordt geabsorbeerd… in het bloed”, verklaart Daniele Piomelli, hoogleraar anatomie & neurobiologie, biologische chemie en farmacologie aan de Irvine School of Medicine van de University of California.

Edibles maken een iets langere reis door de lever, waar enzymen THC omzetten in een andere verbinding die iets langer nodig heeft om effect te hebben op de perceptie van de werkelijkheid.

THC die geïnhaleerd wordt “bereikt vrij snel vrij hoge niveaus”, vertelt Piomelli aan de website Live Science. Binnen 20 minuten vervoert de bloedsomloop moleculen van THC naar elk weefsel in het lichaam, inclusief de hersenen, waar het de neurale chemie kan veranderen.

“Vanuit de longen gaat het vrij snel naar de hersenen”, zegt ook Kelly Drew, professor in de scheikunde en biochemie aan de Universiteit van Alaska Fairbanks.

De rol van endocannabinoïden en het ECS

De THC-moleculen die de bloed-hersenbarrière passeren, passen precies in receptoren die normaal gesproken verbindingen ontvangen die endocannabinoïden worden genoemd en die het lichaam zelf produceert.

Deze receptoren maken deel uit van het endocannabinoïde-systeem, dat betrokken is bij verschillende functies, waaronder stress, voedselinname, metabolisme en pijn, volgens Piomelli, die ook de leiding heeft over het Centrum voor de Studie van Cannabis aan UC Irvine.

“Het endocannabinoïde-systeem is het meest doordringende, verspreide en belangrijke modulerende systeem in de hersenen, omdat het de afgifte van vrijwel elke neurotransmitter regelt”, verklaart Piomelli. Neurotransmitters zijn moleculen die hersencellen – of neuronen – gebruiken om met elkaar te communiceren.

Het ene neuron stuurt een boodschap naar het andere door neurotransmitters, zoals dopamine of serotonine, af te geven in een oneindig kleine ruimte die het ene neuron van het andere scheidt. Deze opening wordt synaps genoemd.

85 miljard neuronen in de hersenen

Het neuron aan de ontvangende kant van de synaps wordt het postsynaptische neuron genoemd en het “beslist of het gaat vuren op basis van de input die het ontvangt”, vertelt Drew. Deze neurale signalen cascaderen door ingewikkelde circuits van neurale verbindingen. Die functioneren op een enorme schaal; er zijn ongeveer 85 miljard neuronen in de hersenen en wel 100 biljoen verbindingen daartussen.

Het presynaptische neuron stuurt neurotransmitters door de synaps naar het postsynaptische neuron, aldus Piomelli. Maar het presynaptische neuron kan ook informatie ontvangen. Wanneer een postsynaptisch neuron ‘afgevuurd heeft’, kan het een bericht over de synaps sturen dat zegt: “het neuron waar ik vandaan kom is geactiveerd” en stopt met het sturen van neurotransmitters, aldus Piomelli.

Het stuurt deze “stop”-boodschap in de vorm van endocannabinoïden die zich binden aan een receptor genaamd cannabinoïde 1 (CB1).

“De high is een heel eenvoudig fenomeen’

Wanneer THC de hersenen binnenkomt, verspreiden de moleculen zich naar de synapsen waar ze “CB1-receptoren activeren”, vertelt Drew. THC “verhoogt het volume” en vergroot de kans dat het presynaptische neuron (dat het beïnvloedt) tijdelijk stopt met het verzenden van neurotransmitters.

“De high is een heel eenvoudig fenomeen”, zegt Piomelli. “THC komt binnen als een moker en overspoelt het endocannabinoïde-systeem met signalen die de postsynaptische neuronen niet verstuurden. Wanneer presynaptische neuronen in de hersenen de memo krijgen om te stoppen met het versturen van neurotransmitters, verandert dit de normale informatiestroom tussen neuronen en resulteert dit in een high.”

Maar wát gebeurt er tijdens de high precies?

Wetenschappers moeten echter nog ontcijferen wat er precies gebeurt tijdens deze euforie. Dat komt deels doordat wettelijke beperkingen het moeilijk maken om cannabis te bestuderen. Dat verandert wel door legalisering, maar nog altijd vormt de wet een hindernis voor met name klinisch wetenschappelijk onderzoek met en naar cannabis.

Maar van wat onderzoekers tot nu toe hebben verzameld, lijkt THC “het standaard modus netwerk tijdelijk los te koppelen”. Dit is het hersennetwerk dat ons in staat stelt om te dagdromen en na te denken over het verleden en de toekomst. Wanneer onze hersenen zich concentreren op een specifieke taak, zetten we dit netwerk uit om onze uitvoerende functie de controle te laten nemen.

‘Default mode netwerk’ is wat wiet veroorzaakt (en dat is goed)

Er zijn aanwijzingen dat THC een aanzienlijk effect heeft op het netwerk, maar onderzoekers weten niet precies hoe dat gebeurt. “Overal in de hersenen zitten cannabinoïde receptoren, ook in gebieden die de belangrijkste knooppunten vormen van het default mode netwerk”, weet Piomelli.

Het zou kunnen dat THC het standaard modus netwerk deactiveert door te combineren met die receptoren.  Maar het is ook mogelijk dat THC het netwerk tot rust brengt door een “indirect effect waarbij cannabinoïde receptoren in andere hersengebieden betrokken zijn.”

Wetenschappers zijn nog steeds bezig met het vinden van de mechanismen die ertoe leiden dat iemand zich high voelt, maar er is reden om te denken dat dit effect op het standaard modus netwerk een belangrijk deel van de puzzel is.

Functie van dingen minder belangrijk dan de dingen zelf

Piomelli: “Het loskoppelen van het standaard modus netwerk brengt ons naar een mentale plek waar de functie van de dingen die we ervaren minder belangrijk is dan de dingen zelf… Onze handen zijn niet langer gewoon iets dat we gebruiken om aan te raken of vast te pakken, maar iets met een innerlijk bestaan en intrinsieke waarde.”

[Psychedelica, zoals LSD of gedroogde psilocybine bevattende paddenstoelen, doen hetzelfde.]

Mensen kunnen een high echter verschillend ervaren. “Het gevoel gefascineerd te raken door en ‘verbonden’ te zijn met gewone dingen – dingen die we elke dag zien en gebruiken – is niet universeel maar komt wel voor, vooral wanneer hoge doses THC-bevattende cannabis worden gebruikt”, stelt Piomelli.

Beloning, euforie en… uitplassen

THC heeft niet alleen invloed op het standaard modus netwerk. Volgens een studie uit 2017 in het tijdschrift Nature kan het op korte termijn de hersenen ook overspoelen met dopamine, het beloningssignaal van de hersenen.

Dat kan deels de euforie verklaren die gepaard gaat met een high en plaatst cannabis in het gezelschap van andere drugs die mensen gebruiken om genot te voelen. “Elke drug met belonende eigenschappen beïnvloedt dat systeem,” zegt Drew hierover.

Uiteindelijk zal de THC de hersenen verlaten; de overvloed aan bloed die THC in de hersenen heeft gebracht, brengt het naar de lever, waar het wordt vernietigd en uitgescheiden in de urine. En je zult het niet geloven, maar je handen – ze waren de hele tijd hetzelfde…

[Beeld: Shutterstock]

(advertentie)